آموزش

بسیاری از کودکان در آلمان در سن ۶ یا ۷ سالگی به مدرسه ثبت نام میشوند. اغلب توسط والدین تعیین می شود که دقیقاً فرزند شان چه زمانی مدرسه را شروع کند. در بعضی موارد تصمیم در این مورد آسان نیست. بنابراین، پزشکان کودکان، والدین را در تصمیم گیری شان کمک می کنند. این پزشکان بچه ها را آزمایش می کنند و می بینند که آیا کودک برای آغاز مدرسه آماده است یا باید یک سال دیگر صبر کنند. این آزمایش «آزمایش‌های پزشکی برای ثبت نام به مدرسه (Schuleingangsuntersuchung)» نامیده می شود. این آزمایش برای همه کودکانی که در آلمان زندگی می کنند و در مرحله آغاز مدرسه هستند، رایگان و اجباری است.

برای داشتن شغل و موقعیت شغلی خوب در آلمان، تنها رفتن به دانشگاه شرط نیست. شما میتوانید با گذراندان دوره های مختلف آسبیلدونگ (آموزش‌های فنی حرفه‌ای) شغل مناسب و دلخواه خود را داشته باشید. هر دوره آموزشی تحصیلی در این رشته ها نظر به نوعیت و رشته های متفاوت بین یک تا سه سال طول میکشد. دوره های تحصیلی آسبیلدونگ معمولا یا فقط در یک مدرسه یا دانشگاه یا کالج به پیش برده میشود که به آنها آوسبیلدونگ های مدرسه‌ی (Schulische Ausbildung) میگویند و یا هم به دو بخش عملی و نظری تقسیم شده اند. بخش درسی و یا نظری در یک مدرسه یا دانشگاه یا کالج به پیش برده میشود و بخش عملی بسته به رشته تحصیلی، معمولا در شرکت‌ها و یا کارخانه و بیمارستان  اجرا میشود و به آنها آوسبیلدونگ های دوگانه (Duale Ausbildung) میگویند. بعد از ختم دوره شما به عنوان شخص متخصص در همان رشته وارد بازار کار میشوید و براحتی میتوانید آینده شغلی خود را رغم بزنید. در این بخش در مورد آوسبیلدونگ های مدرسه‌ی (Schulische Ausbildung) توضیح میدهیم.

برای داشتن شغل و موقعیت شغلی خوب در آلمان، تنها رفتن به دانشگاه شرط نیست. شما میتوانید با گذراندان دوره های مختلف آسبیلدونگ (آموزش‌های فنی حرفه‌ای) شغل مناسب و دلخواه خود را داشته باشید. هر دوره آموزشی تحصیلی در این رشته ها نظر به نوعیت و رشته های متفاوت بین یک تا سه سال طول میکشد. دوره های تحصیلی آسبیلدونگ معمولا یا فقط در یک مدرسه یا دانشگاه یا کالج به پیش برده میشود که به آنها آوسبیلدونگ های مدرسه‌ی (Schulische Ausbildung) میگویند و یا هم به دو بخش عملی و نظری تقسیم شده اند. بخش درسی و یا نظری در یک مدرسه یا دانشگاه یا کالج به پیش برده میشود و بخش عملی بسته به رشته تحصیلی، معمولا در شرکت‌ها و یا کارخانه و بیمارستان  اجرا میشود و به آنها آوسبیلدونگ های دوگانه (Duale Ausbildung) میگویند. بعد از ختم دوره شما به عنوان شخص متخصص در همان رشته وارد بازار کار میشوید و براحتی میتوانید آینده شغلی خود را رغم بزنید. در این بخش در مورد آوسبیلدونگ های دوگانه (Duale Ausbildung) توضیح میدهیم.

اگر تازه به آلمان آمده اید، ممکن است متوجه شده باشید که یادگیری زبان آلمانی یکی از بزرگترین چالش ها است. به منظور برقراری ارتباط با مقامات آلمانی، برای تحصیل در دانشگاه، فرا گیری دوره های آموزشی فنی حرفه ای (آسبیلدونگ) یا یافتن شغل مناسب، شما اغلب باید بتوانید خوب آلمانی صحبت کنید. یادگیری زبان همچنان باعث تسهیل زندگی در آلمان می شود و شما را قادر می سازد تا با دیگران در سطح شخصی هم ارتباط برقرار کنید.

برای تسهیل روند یادگیری زبان، دولت آلمان برنامه «کلاس های زبان آلمانی برای ادغام» (انتگراتسیون کورس) ها را ایجاد کرده است. طی این دوره های آموزشی برای زبان، اشتراک کننده ها نه تنها زبان آلمانی می آموزند، بلکه با فرهنگ و جامعه آلمان نیز آشنا میشوند. در این صفحه همه اطلاعات در مورد این کلاس ها و اینکه آیا می توانید در آن شرکت کنید یا خیر و همچنین در مورد نهاد‌های که می توانند شما را در پرداخت هزینه های مربوطه کمک کنند را ارائه میکنیم. 

تحصیل می تواند برای آینده شغلی وزندگی شما بسیار ارزشمند باشد. با این حال، پول و هزینه های دوران دانشجویی اغلب یک مسئله مهم در دوران تحصیل است. در آلمان برای حل این موضوع طبق قانون  فدرال حمایت از تحصیلات و آموزش (BAföG) یک بودجه دولتی وجود دارد. اگر شما یا والدینتان درآمد کمی دارید و با ویزای دانشجویی به آلمان نیامده اید، تحت شرایط خاصی می توانید درخواست کنید تا از این بودجه استفاده کرده و از دولت پول دریافت کنید.

لطفا توجه داشته باشید: بافوگ BAföG   معمولا برای کارآموزان (Auszubildenden) و دانش آموزان (Schüler*innen) نیز وجود دارد. اطلاعات این صفحه فقط برای دانشجویان است.  

این صفحه‌ی اطلاعاتی با حمایت محبت آمیز پروفسور ماتیاس کنوت از انجمن ادغام مهاجران واجد شرایط INTEZ e. V به روز شده است.

آلمان به عنوان یک عضو از کشور های اتحادیه اروپا، باید نظام تحصیلی خود را با بیشتر کشورهای اروپایی همگام سازد. این روند به نام فرآیند بولونیا (Bologna Process) یاد میشود. طبق آن درجه های لیسانس فعلی عملا جایگزین اسم قدیمی آن یعنی دیپلم (Diplom) و ماستر جایگزین (Magister Artium) شده اند. با این حال، شما هنوز هم ممکن  است در بعضی از دانشگاه ها این درجه های علمی سابق موجود باشند، چون بعضی از دانشگاه ها هنوز از فرایند بولونیا استفاده نمیکنند. اما از لحاظ علمی با هم مساوی هستند با نام های مختلف.

فرقی نمیکند که میخواهید در آلمان زندگی کنید یا خیر، تحصیل در یک دانشگاه آلمانی و  داشتن مدرک تحصیلی از آلمان فرصت های زیادی برای زندگی حرفه ای و شغلی آینده شما به وجود می آورد. البته شروع دوره های تحصیلات عالی در آلمان زیاد آسان نیست. باید از برخی الزامات و شرایط خاصی برخوردار باشید و قوانین و مقررات زیادی را دنبال کنید. در این صفحه می توانید بخوانید که تحت چه شرایطی در آلمان اجازه تحصیل دارید، کدام رشته ها را میتوانید بخوانید و نحوه درخواست و ورود به دانشگاه ها چگونه است.

روز اول مدرسه روز بسیار مهمی در زندگی فرزند شماست. فرزند تان در مدرسه نه تنها خواندن، نوشتن و حساب را یاد می گیرد، بلکه دوستان زیادی نیز پیدا خواهد کرد. بنابراین بسیاری از مدارس و خانواده ها اولین روز مدرسه را به صورت ویژه جشن می گیرند. برای این روز باید برای چند مورد آمادگی گرفته شود. همه اطلاعات در مورد اینکه فرزند تان چه زمانی می تواند مدرسه را شروع کند و برای روز اول مدرسه چه نیازهایی دارد را در این صفحه مطالعه کنید. قبل از شروع مدرسه، روندی تحت عنوان «آماده سازی برای ورود به مدرسه (Einschulung)» وجود دارد. اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش های ورود به مدرسه را در فصل «آزمایش ورود به مدرسه» بخوانید.

انواع مختلفی از دانشگا‌ه‌ها و مراکز تحصیلات عالی در آلمان وجود دارد که می‌توان از میان آنها انتخاب کرد؛ از جمله صدها دانشگاه، کالج، مدارس حرفه‌ای و آموزگاه‌های علوم کاربردی،‌ کالج‌های موسیقی و هنر و بسیاری موسسات آموزشی دیگر. این موسسات آموزشی عالی در آلمان تحت عنوان کلی «Hochschule» شناخته می‌شوند. بعضی از این موسسات دولتی هستند و بعضی دیگر از آنها توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند. در موسسات آموزشی خصوصی معمولا پرداخت شهریه تحصیلی الزامی است. پیدا کردن یک دانشگاه یا موسسه آموزشی ایده‌آل کار آسانی نیست، اما با مطالعه این صفحه شما می‌توانید معلومات خود در مورد أنواع مختلف موسسات آموزش عالی در آلمان را افزایش بدهید تا بهتر بتوانید انتخاب کنید. در بخش دوم همین فصل نیز معلوماتی در مورد مقاطع مختلف تحصیلی که می‌توانید در آن وارد شوید کسب خواهید کرد. برای معلومات بیشتر در مورد دانشگاه‌های ایران می‌توانید دو فصل «کمک‌های مالی برای دانشجویان در آلمان» و «ثبت نام به دانشگاه های آلمان» را مطالعه کنید.

اگر دوره انتگراتسیون را موفقانه سپری کرده اید و باز هم میخواهید به آموختن  زبان آلمانی ادامه دهید، ممکن است بتوانید در دوره  های حرفه ای زبان (berufsbezogenen Deutschkurs) شرکت کنید و با یادگیری زبان در سطح پیشرفته، بهتر وارد بازار کار شوید و یا ادامه تحصیل دهید. این دوره ها به نام (Deutsch für den Beruf) هم یاد میشوند.

این کلاس ها می تواند فرصت شما را برای کسب موقعیت‌های خوب در بازار کار آلمان بالا ببرد و یا دست‌یابی به شرایط تحصیلی بهتر را برای شما مهیا سازد.

سیستم مدارس در آلمان در هر ایالت متفاوت است. یعنی در هر یک از ۱۶ ایالت فدرال آلمان یک سیستم متفاوت آموزش پرورش وجود دارد. اما رفتن به مدرسه در همه  ایالت‌ها اجباری است و به همه بصورت یکسان اعمال می شود و مدارک تحصیلی از هر ایالت  فدرال المان که باشد در سراسر آلمان به رسمیت شناخته میشود و ارزش یکسان دارد.

در آلمان، بیشتر کودکان خردسال میتوانند به مهد کودک (Kindertagesstätte و یا Kita) بروند. آنجا می توانند بدون پدر و مادر خود تحت مراقبت باشند و دوستان جدید داشته باشند، بازی کنند و  بیاموزند. والدین مجبور نیستند فرزندان خود را آنجا بفرسند، اما حضور در کودکستان برای کودکان بسیارمفید است. آنها می توانند آنجا  زبان آلمانی و چیزهای مهم دیگر بیاموزند و برای حضور در مدرسه آماده شوند. همچنان رفتن کودکان به والدینی که تازه به أمان امده اند، اجازه می دهد تا روی برنامه های ادغام و آموزش زبان آلمانی تمركز كنند.

بسیاری از افراد که در آلمان تحصیل نکرده‌اند و می‌خواهند در این کشور مطابق رشته تحصیلی خود کار کنند،‌ می‌توانند مدارک تحصیلی خود را نظر به شرایط تحصیلی آلمان معادل‌سازی کنند. گاهی اسناد تحصیلی و یا تخصصی بقیه کشور ها برای معادل‌سازی نظر به شرایط آلمان کامل نیستند. اگر شما نیز در چنین شرایطی قرار دارید، می‌توانید به برنامه‌های آموزشی برای معادل‌سازی مدارک تحصیلی در آلمان اشتراک نمایید. این می‌تواند یک برنامه تخصصی یا یک دوره ویژه برای آموزش زبان آلمانی باشد. طبق ماده ۱۶ قانون اقامت آلمان §16d Aufenthaltsgesetz  برای اشتراک در این برنامه ها نیاز به ویزا یا اجازه اقامت ویژه دارید.

خوب است بدانید: اگر می خواهید مدارک خود را برای شروع کار در آلمان معادل سازی کنید، می توانید مطابق با §16d Abs. 3 AufenthG قانون اقامت آلمان درخواست اجازه اقامت کنید. برای انجام این کار، باید یک پیشنهاد شغلی از آلمان دریافت کرده باشید. در این مورد برای فعالیت و کار کلیسا یا در بخش‌های پرستاری استثنائات وجود دارد.

پیدا کردن یک آوسبیلدونگ مناسب معمولا برای افرادی که مدتی کوتاهی در آلمان هستند و زبان آلمانی را کامل نمیدانند آسان نیست. کارآموزان اغلب باید از شرایط مختلف مانند دانش کافی زبان آلمانی، مدرک مدرسه و تجربه کاری قبلی در زمینه ای که میخواهند آوسبیلدونگ کنند برخوردار باشند. علاوه بر این، در پروسه انتخاب هنگام تقاضا و مصاحبه شغلی با سایر متقاضیان مقایسه میشوند. اگر فکر میکنید نمیتوانید با سایر متقاضیان رقابت کنید، ورود به این دوره ها آسان نخواهد بود.

از آنجایی که بسیاری از پناهندگان اغلب به دنبال یافتن آوسبیلدونگ هستند، سازمان ها و إدارات مختلفی در آلمان بوجود آمده اند تا پناهجویان را کمک و راهنمایی کنند و با ارائه أنواع حمایت ها دسترسی آنها را به موقعیت های آموزشی تسهیل کنند. پناهجویان میتوانند با سهم گرفتن در این برنامه ها و استفاده از راهنمایی های این سازمان ها براحتی راه شان را بیایند و تصمیم بگیرند در چه رشته‌ی و چه بخش های میتوانند آوسبیلدونگ کنند.

اکثردانشجویان در آلمان در کنار اینکه در دانشگاه درس میخوانند، به مقدار معینی کار هم میکنند، چون مقدار پولی که از بافوگ (BAföG) و یا بورسیه دریافت میکنند برای همه مخارج زندگی کافی نیست. شاید بعضی از دانشجویان حتی هیچ کمکی از قبیل بافوگ و یا کمک های خانواده و غیره دریافت نکنید، پس در اینصورت باید همه مخارج زندگی دانشجویی را از طریق انجام کار در کنار دانشگاه پرداخت کنید. با این حال، انجام شغل های نیمه وقت برای دانشجویان بر علاوه اینکه میتواند منبع درآمد برای هزینه های زندگی باشد، دانشجویان را در جمع آوری تجارب کاری مختلف کمک میکند و ارتباطات آنها را تقویت میبخشد. مهم نیست که شما در زمینه‌ای که مشغول تحصیل هستید کار میکنید یا خیر، همه کارها به عنوان تجربه محسوب میشوند. اما در مورد کار کردن یک دانشجو مسائل مهمی وجود دارد که باید قبل از شروع کار در مورد آنها مطلع باشید. آیا باید مالیات پرداخت کنم؟ چگونه خودم را بیمه کنم؟ آیا کار من بر پولی که از بافوگ BAföG میگیرم تاثیر می گذارد؟ در این صفحه به همه این سوالات پاسخ داده ایم.

با سپری کردن دوره‌های کارآموزی (پرکتیکم)، می توانید تجربه کاری کسب کنید وشانس یافتن فرصت های شغلی خوب را به میزان قابل توجهی افزایش دهید. در بسیاری از مدرسه ها (آموزشگاه های زبان آلمانی) و دانشگاه ها، دانشجویان باید برای کامل کردن دروان تحصیل، دوره های کارآموزی کوتاه و یا بلند مدت را بصورت اجباری سپری کنند. در بیشتر موارد هم افراد برای یادگیری و یا بروز رسانی حرفه خود بصورت داوطلبانه در دوره های کار آموزی متعددی اشتراک میکنند. در این صفحه در مورد حقوق شما به عنوان یک کارآموز (پرکتیکنت)، مزایای انجام کارآموزی و مسائلی که قبل از شروع پرکتیکم باید در نظر بگیرید، توضیح داده ایم.

شروع زندگی در یک کشور جدید هرگز آسان نیست. نه تنها باید زبان یاد بگیرید، بلکه باید راه خود را در زندگی روزمره نیز پیدا کنید. این اغلب یک مسله دشوار است، به ویژه برای پناهندگان، زیرا آنها برای آمدن به کشور جدید آماده‌گی نگرفته اند. به همین دلیل است که در آلمان « کلاس های آموزشی اولیه (Erstorientierungskurs) وجود دارد. در این دوره ها شما اولین مهمترین کلمات و جملات مورد نیاز به زبان آلمانی را خواهید آموخت و اطلاعات مهمی در مورد زندگی در آلمان دریافت خواهید کرد. به عنوان مثال، یاد خواهید گرفت که چگونه با آمبولانس تماس بگیرید و اینکه چه آداب و رسومی در آلمان وجود دارد.

مهم: بسیاری از پناهجویان می توانند بلافاصله بعد از شروع زندگی در آلمان کلاس های زبان برای ادغام (Integrationskurs) را شروع کنند. در بخش «انتگراتسیون کورس» درباره این موضوع اطلاعات بیشتری کسب کنید.

اشتراک در برنامه‌های تفریحی که توسط مدرسه برنامه‌ریزی می‌شود، آموزش آلات موسیقی و یا عضویت در یک باشگاه ورزشی، همه این‌ها نیاز به پول دارد و بسیاری از خانواده توانایی پرداخت چنین هزینه‌های را ندارند. برای این‌که کودکان خانواده‌های کم درآمد نیز شانس اشتراک در فعالیت‌های مدرسه و برنامه‌های تفریحی را داشته باشند، بسته کمکی آموزش و مشارکت (Bildungs- und Teilhabepaket) وجود دارد. با این بسته کمکی دولت آلمان از مشارکت در برخی از فعالیت‌های ویژه در مدرسه و اوقات فراغت کودکان مانند هزینه‌های ناهار در مدرسه، مراقبت تمام‌روز (Schul-Hort) برای کودکان، آموزشهای خصوصی، یا عضویت در باشگاه‌های ورزشی و کلاس‌های موسیقی حمایت مالی می‌کند.

تامین مالی در دوران تحصیل یکی از سوالات مهم و بزرگ است که قبل از شروع تحصیل باید از خود بپرسید. خوشبختانه تحصیل در اکثر دانشگاه های دولتی آلمان هزینه ندارد، با وجود آن هم تحصیل و زندکی دانشجویی البته که هزینه دارد. شما باید هر ترم یک هزینه کوچک هزینه بپردازید، کتاب بخرید و هزینه های زندگی خود را تامین کنید. علاوه بر شغل دانشجویی یا تأمین مالی از طریق برنامه بافو، بورسیه های تحصیلی، وام های ویژه و سایر برنامه های تامین مالی برای دانشجویان وجود دارد.

اگر در آلمان زندگی میکنید و یا به تازگی به آلمان آماده آید، حتما اصطلاح کپی های تائید شده مدارک را شنیده اید. معمولا در بعضی ادارت مانند هنگام ثبت نام در دانشگاه و یا درخواست ازدواج در اداره اشتندیس امت، از شما میخواهند تا همه مدارک خود را کپی کنید و بعد از تائید کپی، برای بررسی فقط کپی های تائید شده را برای بفرستید. در حقیقت کپی مدرک باید در ادارت مخصوص مهر و امضا شود تا نشان دهد که یک کپی واقعی از اصل مدرک است. این بدین معنی نیست که اصل سند هم قانونی است، بلکه نشان میدهد که این یک کاپی واقعی از اصل اسند اولیه است.

برای یادگیری زبان آلمانی و بهبود  مهارت شما راه های مختلفی وجود دارد، حتی اگر اجازه اشتراک در کلاس‌های زبان آلمانی برای ادغام Integrationskurs و یا آموزش حرفه ای زبان Berufssprachkurs را نداشته باشید. در این صفحه اطلاعاتی در مورد این‌که چه امکاناتی برای یادگیری زبان آلمانی بصورت رایگان و یا هم با هزینه ای مناسب در آلمان موجود است، توضیح داده‌ایم.