Yeni bir ülkede iş bulmak veya eğitim almak her zaman kolay olmaz. Bu nedenle Almanya'da Jobcenter ve İş Bulma Kurumu çeşitli destek hizmetleri sunar. Örneğin, iş bulma veya iş başvurusunda bulunma konusunda onlardan yardım alabilirsiniz ya da bir eğitim kursuna katılmak için bir kupon (Gutschein) alabilirsiniz. Böylece işgücü piyasasındaki şansınız artabilir.
Bu bölümde iş bulma konusunda hangi destek hizmetlerinin mevcut olduğunu ve bunlardan nasıl faydalanabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Hangi meslekte çalışmak istediğinizi bilmiyorsanız, kariyer rehberliği alabilir veya çeşitli testlere girebilirsiniz. Bu konuda daha fazla bilgiyi "Kendim için hangi mesleğin doğru olduğuna nasıl karar veririm?” başlıklı bölümümüzde bulabilirsiniz.
Hangi meslekte çalışmak istediğinize zaten karar verdiyseniz, uygun bir iş bulma konusunda doğrudan yardım da alabilirsiniz.
Örneğin, bu konuda danışmanlık almak için sizden sorumlu iş bulma kurumundan veya Jobcenter’dan randevu alabilirsiniz. İletişim adreslerini Federal İş Bulma Kurumu'nun web sitesinde bulabilirsiniz.
Bir işe başvururken genellikle ön yazı ve CV (Lebenslauf) gibi belirli başvuru belgelerine ihtiyaç duyarsınız. Bu konuda yardıma ihtiyacınız varsa bunun için bir kursa da katılabilirsiniz. Böyle bir kursta iyi bir başvurunun nasıl hazırlanacağını ve bir iş görüşmesinde nelere dikkat etmeniz gerektiğini de öğrenebilirsiniz.
Mesela, sizden sorumlu iş bulma kurumundan veya Jobcenter’dan destek alabilirsiniz. Bu yerlerin adreslerini Federal İş Bulma Kurumu'nun web sitesinde bulabilirsiniz. İşsizlik parası I veya vatandaşlık parası (Bürgergeld) alıyorsanız ya da yakında işsiz kalacaksanız, "aktivasyon ve yerleştirme kuponu" (Aktivierungs- und Vermittlungsgutschein) alabilirsiniz. Bu aktivasyon ve yerleştirme kuponu ile, örneğin iş başvurusu koçluğu gibi, ileri eğitimlere katılabilirsiniz.
Mültecilere özel sunulan diğer destekler için "Mültecilere özel destekler var mı?" başlığı altına bakabilirsiniz.
Birçok mesleği icra edebilmek için Almancada belirli kelimelere ve ifadelere ihtiyaç duyarsınız. Bunları meslek Almancası kurslarında öğrenebilirsiniz. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiyi "Mesleki Almanca" bölümümüzde bulabilirsiniz.
Zihinsel veya fiziksel sağlık sorunları nedeniyle şu anda çalışamıyorsanız, belirli koşullar altında "mesleki rehabilitasyon" – Almancada kısaca bilindiği üzere "Reha" - alabilirsiniz. Bu konuda daha fazla bilgiyi Almanca olarak Federal İş Bulma Kurumu’nun ve Türkçe olarak Alman Emeklilik Sigortası'nın internet sitesinde bulabilirsiniz. Lütfen unutmayın: Genellikle rehabilitasyonun karşılanması için geçerli bir oturum kartına (Aufenthaltstitel) ihtiyacınız vardır.
Engelli bireylerin hakları hakkında daha fazla bilgiyi "Engelli Bireyler" bölümümüzde bulabilirsiniz.
Engelli bir bireyseniz Toplumsal Katılım Bağımsız Ek Danışmanlığı’ndan da (kısaca EUTB) tavsiye alabilirsiniz. Size en yakın danışma merkezini teilhabeberatung.de adresinde bulabilirsiniz.
Yabancı bir okul veya meslek diplomasına sahipseniz, bu diplomanın Almanya'da denklik almasını sağlayabilirsiniz. Denklik prosedüründe, diplomanız benzer bir Alman diplomasıyla karşılaştırılır. Diplomanız eşdeğer olarak kabul edilirse, bu durum size işgücü piyasasında daha iyi şanslar sağlar.
Yabancı bir sertifika veya diplomaya sahip olan herkes bu denklik prosedüründen yararlanma hakkına sahiptir. Bu denklik sürecinde ne ikamet durumunuz ne de uyruğunuzun bir rol oynar.
Bu konu hakkında daha fazla bilgiyi "Almanya’da Denklik Almak" bölümümüzde bulabilirsiniz.
Zaten bir konuda eğitiminiz veya çok fazla iş deneyiminiz varsa ve yine de iş bulamıyorsanız, daha fazla eğitim alabilirsiniz. Buna ileri eğitim denir ve ileri eğitim iş bulma şansınızı artırabilir. Sizden sorumlu Jobcenter veya iş bulma kurumu ile görüşün. Buradan "aktivasyon ve yerleştirme kuponu" (Aktivierungs- und Vermittlungsgutschein) alabilir ve bu kupon ile bir eğitim kursuna ücretsiz olarak katılabilirsiniz. Bu konuda daha fazla bilgiyi İş Bulma Kurumunun internet sitesinde Almanca olarak bulabilirsiniz.
"Stark im Beruf" programı özellikle anneleri iş bulma konusunda desteklemektedir. Katılım için ön koşul, kendinizin veya ebeveynlerinizin Almanya'ya gelmek zorunda kalmış veya göç etmiş olmasıdır. Yakınlarınızda bulunan destek fırsatlarını starkimberuf.de adresinde bulabilirsiniz.
Evet, mülteciler, sığınmacılar ve müsamaha belgesi (Duldung) olan kişiler için özel teklifler var.
Mesela aşağıdaki hizmetlerden faydalanabilirsiniz:
- Perspektiven für junge Flüchtlinge (PerjuF): Bu hizmet 25 yaş altındaki sığınmacılar, Duldung sahibi kişiler ile çalışma izni olan ve mülteciliği tanınmış gençlere yöneliktir. Program 4 ila 6 ay arasında sürer. Program kapsamında uygun bir mesleki eğitim (Ausbildung) yeri bulma, Almanca öğrenme ve resmi makamlarla ilişkiler konusunda destek alırsınız. Örneğin, bir nerede mesleki eğitim bulabileceğinizi ve bulduğunuz programa nasıl başvuracağınızı öğrenirsiniz. Yakınınızda bulunan ve bu hizmeti veren bir yeri bulmak için sizden sorumlu Jobcenter’a veya iş bulma kurumuna danışın. Daha fazla bilgiyi Federal İş Bulma Kurumu’nun internet sitesinde Almanca olarak bulabilirsiniz.
- Berufsorientierung im Handwerk (BOF): Bu program PerjuF programı üzerine inşa edilmiştir. Bu programda en fazla 3 zanaat işletmesindeki meslekler hakkında bilgi alabilir ve Almancanızı geliştirebilirsiniz. Bu program 13 ila 26 hafta arasında sürerve program sonunda bir mesleki eğitim yeri bulmanızı amaçlar. Sizden sorumlu Jobcenter’a veya iş bulma kurumuna bu programa katılıp katılamayacağınızı sorun. Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan broşürden program hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Ayrıca “Mesleki Eğitim Mercek Altında” (Ausbildung im Fokus) adlı projemizin sayfamızda vasıflı meslekler hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Bir destek hizmeti alıp alamayacağınız veya bir projeye katılıp katılamayacağınız her zaman projenin kendisine bağlıdır. Ancak genelde, katılmak için Almanya’da çalışma iznine ihtiyacınız vardır. En iyisi doğrudan bu projelerle ya da sizden sorumlu Jobcenter veya iş bulma kurumuna sormaktır. Bir danışma merkezine de başvurabilirsiniz. Danışma merkezlerinin adreslerine "Nereden danışmanlık alabilirim?" başlığı altında bulabilirsiniz.
Çoğu zaman kurslara veya projelere katılmak için herhangi bir ödeme yapmanız gerekmez. Ancak, ulaşım masraflarını veya materyallerin (örneğin ders kitapları) maliyetini kendiniz ödemeniz gerekebilir. Bu nedenle, kursa başlamadan önce olası masraflar hakkında bilgi almayı ihmal etmeyin.
Yukarıda belirtilen veya başka destek hizmetleri hakkında sorularınız varsa, Gençlik Göç Hizmeti personeli veya yetişkinler için bir göç danışmanlığı hizmeti ile iletişime geçebilirsiniz. Birçok dil konuşuyorlar. jugendmigrationsdienste.de ve bamf.de adreslerinden yakınınızda bir danışma merkezi bulabilirsiniz.
Ayrıca sizden sorumlu Jobcenter veya iş bulma kurumu ile de iletişime geçebilirsiniz. Bu yerlerin iletişim bilgilerine Federal İş Bulma Kurumu'nun web sitesinden ulaşabilirsiniz.
Alman vatandaşı olmayan kişilerin Almanya'da çalışabilmeleri için genellikle "çalışma izni" almaları gerekir. Çalışma iznine nasıl başvuracağınızı ve bunun için nelere ihtiyacınız olduğunu "Mülteciler için Çalışma İzni" bölümümüzde bulabilirsiniz.
İş Arama ve İş Başvurusu
Almanya'daki işgücü piyasasında çok sayıda kural ve yasa bulunmaktadır. Ayrıca, iş bulmak için yerine getirmeniz gereken bazı şartlar vardır. Birçok işveren, çalışanlarını aldıkları eğitim, diploma ve sertifikalara göre seçerler. Ancak ilgili sertifikalara sahip olmasanız bile, hâlâ bir iş bulma şansınız vardır.
Burada Almanya’daki ilk işinize başlamak için geçmeniz gereken adımları ve hayalinizdeki işe ulaşmanızı sağlayacak şansınızı arttırmanın yollarını öğreneceksiniz.
İş ararken önceden göz önünde bulundurmanız gereken iki temel nokta aşağıdaki gibidir:
- Almanya'daki çoğu şirkette iletişim dili Almancadır. Bazı durumlarda, İngilizce de konuşulur, ancak çoğu iş için, Almanca iletişim kurmanız gerekir. Almanca öğrenmek veya dildeki yetkinliğinizi geliştirmek için birçok farklı yol var. "Dil" kategorisi altında bu konuda daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
- Almanya’da çalışmaya başlamak için ilk önce çalışma iznine ihtiyacınız vardır. Göçmenler için çalışma izni doğrudan oturum izni ile bağlantılıdır. Bununla ilgili daha fazla bilgi için "Almanya’ya Göç" bölümümüze bakabilirsiniz. İltica etmek için ülkenizi terk etmek zorunda kaldıysanız, çalışma izniniz mevcut durumunuza bağlıdır. Bununla ilgili daha fazla bilgi için "Mülteciler İçin Çalışma İzni" bölümümüze bakabilirsiniz.
Mesleki Eğitim Yeri (Ausbildungsplatz) veya Öğrenim Yeri Arama Vizesi
Almanya'da bir mesleki eğitim programını veya bir lisans eğitimini tamamlarsanız, iş açısından birçok fırsat yakalayabilirsiniz. Ancak, Almanya dışındayken burada bir mesleki eğitim yeri veya öğrenim yeri bulmak genellikle kolay değildir. Bu nedenle, İkamet Yasası §17’ye göre bir mesleki eğitim veya öğrenim yeri aramak için vize veya oturum izni alınabilir. Bu sayede, 17. madde uyarınca bir oturum izni almak ve ardından yerel olarak bir yer aramak için Almanya'ya uygun bir vize ile giriş yapabilirsiniz. Bu bölümde, bir mesleki eğitim veya öğrenim yeri aramak amacıyla vize ve oturum izni alabilmek için hangi şartları yerine getirmeniz gerektiğini öğrenebilirsiniz.
Mart 2024'ten itibaren İkamet Yasası §17’de gerçekleşecek değişiklikler:
- Oturum izni başvurusu için azami yaş 35'e yükseltilecek.
- Gerekli Almanca dil becerileri B2'den B1 seviyesine düşürülecek.
- Oturum izni süresi 9 aya çıkarılıyor.
- Haftada 20 saatlik yarı zamanlı bir işe ve 2 haftaya kadar deneme amaçlı bir işe girebilirsiniz.
- Vize prosedürünü tekrarlamak zorunda kalmadan amaç değişikliği, yani başka bir nitelikli mesleğe geçiş mümkün olacak (İkamet Yasası §§ 16 a, b, 19 c paragraf 2 ve § 18 a, b ve g uyarınca).
Nasıl Almanca Öğrenirim?
Bir entegrasyon veya mesleki dil kursuna katılma izniniz olmasa bile, Almanca öğrenmenin ve yeterliliğinizi artırmanın çeşitli başka yollarını bulabilirsiniz. Burada, ücretsiz ya da uygun bir maliyetle nasıl Almanca öğrenebileceğiniz üzerine bilgiye ulaşabilirsiniz.
İkili Mesleki Eğitim (Duale Ausbildung)
Almanya'da bir iş bulmak istiyorsanız, mesleki eğitim programları olan bir üniversitede eğitim almak iyi bir tercih olacaktır. Mesleki eğitim ile yapabileceğiniz yaklaşık 330 farklı iş bulunmaktadır. Bu eğitim programları genellikle bir ila üç buçuk yıl arasında sürmektedir. Bu eğitimler ya okul temellidir ve sınıfta gerçekleşir ("schulische Ausbildung") veya sınıfta alınan dersler bir kurumda veya şirketteki pratik eğitimle birleştirilerek gerçekleştirilir ("Duale Ausbildung"). Bu bölümde size ikili mesleki eğitim hakkında bilgi veriyoruz. Okulda mesleki eğitimi hakkında bilgi almak için lütfen Okulda Meslek Eğitimi (Schulische Ausbildung) bölümümüze bakın.
Bir mesleki eğitim programını tamamladıktan sonra, kalifiye bir çalışan ("qualifizeierte Fachkraft") olursunuz. Almanya'da kalifiye çalışanlar oldukça talep görür ve kalifiye olmayanlara göre daha çok para kazanırlar. Dolayısıyla, bir mesleki eğitim programını tamamlamak, Almanya'daki kariyerinizi inşa etme yolunda önemli bir adım teşkil edebilir.
Okulda Mesleki Eğitim
Almanya'da bir iş bulmak istiyorsanız, mesleki eğitim programları olan bir üniversitede eğitim almak iyi bir tercih olacaktır. Bu eğitim programları genellikle bir ila üç buçuk yıl arasında sürmektedir. Bu eğitimler ya okul temellidir ve sınıfta gerçekleşir ("schulische Ausbildung") veya sınıfta alınan dersler bir kurumda veya şirketteki pratik eğitimle birleştirilerek gerçekleştirilir ("Duale Ausbildung"). Bu bölümde size okulda mesleki eğitim hakkında bilgi veriyoruz. İkili meslek eğitimi hakkında bilgi almak için lütfen İkili Meslek Eğitimi (Duale Ausbildung) bölümümüze bakın.
Bir mesleki eğitim programını tamamladıktan sonra, kalifiye bir çalışan ("qualifizeierte Fachkraft") olursunuz. Almanya'da kalifiye çalışanlar oldukça talep görür ve kalifiye olmayanlara göre daha çok para kazanırlar. Dolayısıyla, bir mesleki eğitim programını tamamlamak, Almanya'daki kariyerinizi inşa etme yolunda önemli bir adım teşkil edebilir.
Staj
Staj yaparak iş tecrübesi kazanabilir ve iş fırsatlarınızı önemli ölçüde artırabilirsiniz. Birçok okul ve üniversitede, öğrencilerden eğitimleri sırasında zorunlu staj yapmaları beklenmektedir. Bu bölümde, bir stajyer olarak haklarınız, staj yapmanın faydaları ve staja başlamadan önce göz önüne almanız gereken önemli konular hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Nasıl bir mesleki eğitim (Ausbildung) programı bulabilirim?
Mesleki eğitim yapabilecek bir yer bulmak genellikle o kadar kolay değildir. Yeterli Almanca bilgisi veya bu alanda önceden staj yapmış olmak gibi farklı ön koşulları yerine getirmiş olmak beklenebilir. Ayrıca hem başvuru sürecinde hem de iş görüşmesinde diğer başvuranlardan öne çıkmak da önemlidir. Bunları yapamıyorsanız, mesleki eğitim dünyasına girebilmek o kadar da kolay olmayacaktır.
Birçok mülteci, mesleki eğitim yapacakları bir pozisyonu bulmakta zorlandığı için, Almanya'da hazırlık kursları ve oryantasyon yardımlarından, koçluk ve danışmanlığa kadar farklı destek türleri sunarak mesleki eğitim pozisyonlarına erişimi kolaylaştıran çeşitli kuruluş ve girişimler vardır.
Netzwerk IQ eğitim belgelerinize ve diplomalarınıza denklik almanız konusunda size yardımcı olabilir.
Burada, çevrenizde size çalışan hakları ve çalışma koşulları konusunda danışmanlık verebilecek merkezlere ulaşabilirsiniz.
Ücretsiz kariyer danışmanlığı sunan Match Talent, sizin için doğru eğitimi bulmayı amaçlıyor.