Gelecekte Almanya'da kalmayacak olsanız bile, bir Alman üniversitesinde eğitim almak, kariyeriniz için size birçok fırsat sunacaktır. Bir öğrenci olarak elbette bütün bunlara başlamak kolay değildir. Bazı koşulları yerine getirmeniz ve birçok son teslim tarihine ve kurala uymanız beklenir. Burada, Almanya'da eğitim alıp alamayacağınızı ve ne konuda eğitim almanıza izin verildiğini, eğitim almak için nasıl başvuruda bulunacağınızı ve yurt dışında eğitiminize devam edip edemeyeceğinizi öğrenebilirsiniz.
Almanya'da eğitim görmenize izin verilip verilmeyeceği çeşitli koşullara bağlıdır.
1. Üniversiteye giriş yeterliliğinizin olması beklenir. Üniversite giriş yeterliliği, bir üniversitede eğitim almanız için ihtiyacınız olan bir lise diplomasıdır. Kendi ülkenizde geçerli bir lise diplomanız varsa, önce bu belgenin Almanya'da üniversiteye giriş yeterliliği olarak kabul edilip edilmediğini kontrol etmelisiniz. Bunu tercih ettiğiniz üniversitenin Uluslararası Ofisi (Akademische Auslandsamt) veya Öğrenci İşleri Daire Başkanlığından (Studierendensekretariat) öğrenebilirsiniz. Anabin veri tabanı ve Alman Akademik Değişim Servisi (DAAD) giriş veri tabanında, diplomanızın ne çeşit bir eğitim için geçerli olduğunu önceden kontrol edebilirsiniz. Kayıt veri tabanında diplomanız tanınmıyor olarak görünse bile, en doğrusu eğitim almak istediğiniz üniversiteye şahsen giderek doğrudan bilgi almak olacaktır. Hangi üniversitede eğitim almak istediğinize henüz karar vermediyseniz, diplomanızı bir devlet denklik ve tanıma ofisine götürerek tanıtabilirsiniz. Ancak buradaki denklik işlemi genellikle ücretlidir.
Eğer diplomanız Almanya’da eğitim almak için yeterli değilse, www.uni-assist.de sitesinde bulabileceğiniz bir üniversite hazırlık kursuna katılabilir veya bir değerlendirme testine girebilirsiniz. Üniversite hazırlık kursunda, üniversiteye hazırlanmanın yanı sıra dil öğrenmeye de devam edersiniz. Önceden, hangi alanda çalışmak istediğinize karar vermeli ve göreceğiniz dersleri buna göre seçmelisiniz. Bu kurs genellikle bir yıl sürer ve kurs sonunda bir değerlendirme testine girersiniz. Eğer bu testi geçerseniz, Almanya’da önceden seçtiğiniz dersler üzerine eğitim alma hakkınız olur. Üniversite hazırlık kursuna katılmak için, B1 seviyesinde Almanca dil bilgisine sahip olmanız ve giriş sınavını geçmeniz gerekmektedir. Bazı üniversite hazırlık kurslarında, kursa katılmadan da değerlendirme testine girebilirsiniz. studienkollegs.de web sitesine girerek yakınlarınızdaki hazırlık kurslarının nerelerde olduğunu öğrenebilirsiniz. Bazı hazırlık kurslarına doğrudan başvuruda bulunabilirsiniz. Bazen ise bu kurslara uni-assist.de aracılığıyla gitmeniz gerekir. Seçtiğiniz hazırlık kurusu size başvuru süreci hakkında daha detaylı bilgi verecektir.
Lütfen unutmayın: Eğer Almanya’da tanınan bir mesleki eğitim programını tamamladıysanız ve bu meslek alanında birkaç yıl çalıştıysanız, bir üniversiteye giriş yeterlilik belgesi olmadan da Almanya’da eğitim alabilirsiniz. Tercih ettiğiniz üniversitenin Uluslararası Ofisi veya Öğrenci İşleri Daire Başkanlığından bu konuda tavsiye alabilirsiniz. Ayrıca Eğitim-Öğretim Merkezi Ofisi (ZAB) ile de iletişime geçebilirsiniz.
2. Yeterli Almanca dil bilgisine sahip olmanız gerekir. Bazı uluslararası derslerin yanı sıra, Almanya’da eğitim alabilmek için C1 veya daha üst seviyede Almanca dil bilgisine sahip olmak ön koşulu bulunmaktadır. Kural olarak, Telc Deutsch C1 Hochschule, Goethe-Zertifikat C2, DSH-Prüfung veya TestDaF sertifikalarından biriyle Almanca dil bilginizi kanıtlayabilirsiniz. Eğitim almayı tercih ettiğiniz üniversitenin Uluslararası Ofisi, size hangi sertifikaya ihtiyacınız olduğunu söyleyecektir. Bu sertifikaları almak için yapılan sınavlar senede birkaç kez gerçekleşir. Sınavın maliyeti, hangi kuruluşta ve hangi ülkede sınava girdiğinize bağlıdır. DAAD veri tabanında, halk okullarında (Volkshochschule), Goethe Enstitüsünün web sitesinde veya özel okullarda kurs fırsatları bulabilirsiniz. Almanca öğrenme konusunda daha fazla bilgi edinmek için lütfen “Dil” başlığının altında bulunan “Nasıl Almanca Öğrenirim?” bölümümüze bakın.
3. Henüz Almanya'da değilseniz ancak Almanya'da eğitim almak istiyorsanız, öğrenciler için oturum iznine ihtiyacınız vardır. "Almanya'ya Göç" bölümünde bu konuda daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz. Almanya'ya iltica ettiyseniz, oturum durumunuz ne olursa olsun eğitim almak için başvuruda bulunabilirsiniz. İltica prosedürü devam eden veya “Duldung” sahibi kişiler de Almanya'da eğitim alabilirler.
Almanya'da, giriş için koşul aramayan (zulassungsfreie) ve kısıtlı girişi olan (zulassungsbeschränkten) eğitim programları arasında bir ayrım yapılmıştır. Giriş için koşul aramayan programlarda tüm adaylar için yeterli yer vardır. Kısıtlı girişi olan programlardaysa başvuran adaydan daha az sayıda yer bulunmaktadır. Bu yüzden bu programlar için ayrı ayrı başvuruda bulunmanız gerekir. Kısıtlı girişi olan programlarda, yerel olarak, yani sadece belirli üniversitelere kabul edilen derece programlarına ve ülke genelinde, yani Almanya'daki tüm üniversitelere kabul edilen çalışma programlarına ilişkin bir ayrım yapılır. Ülke çapında kısıtlı girişi olan lisans programları şunlardır: Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık ve Veterinerlik. Seçtiğiniz üniversitede okumak istediğiniz derece programının kısıtlı girişi olup olmadığını üniversitenin web sitesinden veya doğrudan üniversitenin Öğrenci İşleri Daire Başkanlığından (Studierendensekretariat) öğrenebilirsiniz. Almanya'daki eğitim programlarının yaklaşık % 40'ı giriş için herhangi bir koşul aramamaktadır. Kısıtlı girişi olan programlarda, yerler numerus clausus (NC) kriterlerine göre verilir. "Numerus clausus" Latince "sınırlı sayı" anlamına gelir. NC'de Abitur derecesi ve bekleme süresi büyük bir rol oynamaktadır. Ayrıca üniversiteler, mülakatlar veya TestAS sonuçları yoluyla uygun adayları seçebilirler. TestAS hakkında daha fazla bilgi almak için bu bölümde “Yabancı bir öğrenci olarak dikkat etmem gerekenler nelerdir?” başlığı altına bakabilirsiniz.
Evet. Sağlık sigortası olmadan, Almanya'da okuyamazsınız. Bir öğrenci olarak, özel ve yasal sağlık sigortası şirketleri arasından seçim yapabilirsiniz, ancak yasal sağlık sigortası genellikle daha ucuzdur. Özel olarak sigortalıysanız, eğitiminiz sırasında yasal sağlık sigortasına geri dönemezsiniz. Almanya'da uluslararası sağlık sigortası ancak belirli koşullar altında tanınabilir.
Yasal sağlık sigortanız varsa, sigorta üyelik mektubunu üniversiteye göndermeniz yeterlidir. Özel ya da yabancı bir sağlık sigortanız varsa, öncelikle bu sertifikayı bir Alman yasal sağlık sigortası şirketine göndermeniz gerekir. Daha sonra onlar, sigorta yükümlülüğünden muaf olduğunuzu belgeleyebilirler ve aldığınız bu sertifikayı üniversiteye gönderebilirsiniz.
Sağlık sigortası hakkında daha fazla bilgi almak için „Almanya’da Sağlık Sigortası“ bölümümüze bakabilirsiniz.
Bazı üniversitelere girebilmek için öncelikle TestAS denilen bir teste girmeniz gerekir. TestAS, yabancı öğrencilerin belirli bir üniversite programına uygun olup olmadıklarını kontrol etmek amacıyla uygulanan bir testtir. Bu test belli bir konu hakkındaki bilginizi sorgulamaz fakat entelektüel yeteneklerinizin seçtiğiniz alanda başarılı bir eğitim sürdürebilmeniz için yeterli olup olmadığını test eder. Diğer koşulların yanı sıra, üniversite, öğrenci adaylarını seçerken bu testin sonuçlarını da göz önüne alır. Özellikle kısıtlı girişi olan eğitim programları için bu testte elde edilen başarı daha önemlidir. Test İngilizce veya Almanca olarak yapılabilir. İltica ya da göç ettiğinizden dolayı bitirdiğiniz okul veya üniversitenin diploması yanınızda değilse ve ülkenizden alamıyorsanız, iyi bir TestAS sonucu bir üniversiteye kabulünüz için ön şart olabilir. Örnek testlere testas.de web sitesinden ulaşabilirsiniz. refugees.testas.de adresindeyse ücretsiz alıştırma kitapları bulabilirsiniz. Testas.de web sitesinden TestAS'a kayıt olabilir ve bu test için ne kadar ödeme yapmanız gerektiğini de öğrenebilirsiniz.
Lütfen unutmayın: Mülteciler için bu teste katılım ücretsizdir. refugees.testas.de web sitesinden kayıt olabilirsiniz.
hochschulkompass.de web sitesine girerek kendiniz için uygun bir üniversite arayabilirsiniz. Zeit Campus’un web sitesindeyse, 300'e yakın üniversitenin öğrenciler ve profesörler tarafından derecelendirilerek çeşitli kriterlere göre sıralandığı listeyi de görebilirsiniz. Birçok öğrenci olabilecek en iyi üniversitede okuyabilmek için başka bir şehre taşınır. Diğerleri ise ailelerinin veya arkadaşlarının yaşadığı şehirde kalmayı tercih ederek, yaşadıkları şehirdeki üniversitelere başvuruda bulunurlar.
Lütfen unutmayın: Almanya'ya iltica ettiyseniz ve oturum izniniz varsa, ilticanız tanındıktan sonraki ilk üç yıl başka bir yere taşınma izniniz yoktur. Ancak, başka bir şehirde herhangi bir eğitime başlayacaksanız, "Wohnsitzzuweisung" olarak bilinen bu oturum şartı geçerli değildir. Bu konuyla ilgili olarak yaşadığınız yerdeki Yabancılar Dairesi ile iletişime geçebilirsiniz. Sizden sorumlu yabancılar dairesini bamf.de adresinden bulabilirsiniz. İltica süreciniz hâlâ devam ediyorsa veya bir Duldung sahibiyseniz, genellikle geçerli oturum izninize uygun hareket etmeniz gerekir. Bu da eğitim nedeniyle başka bir yere taşınamayacağınız anlamına gelir.
Almanya'da akademik yıl iki döneme ayrılır: Eylül / Ekim aylarında başlayan kış dönemi ve Mart / Nisan aylarında başlayan yaz dönemi. Yaz döneminde başlayan çok fazla program olmadığından, genellikle kış döneminde eğitime başlarsınız. Kış döneminde üniversiteye başlamak için, genellikle aynı yılın 31 Mayıs tarihine kadar başvuruda bulunmanız gerekir. Aynı yıl liseden mezun olduysanız, başvuru süresi genellikle 15 Temmuz'a kadar uzar. Yaz dönemi için başvuruyorsanız, genellikle 15 Ocak'a kadar başvurmanız gerekmektedir.
Başvuru için üniversite giriş yeterliliğinizi onaylayan belgenin (diploma gibi) tasdikli kopyasını ve Almanca dil bilginizi gösteren sertifikanızı ibraz etmeniz gerekmektedir. Bazı fakülte bölümleri ayrıca staj sertifikası gibi ek kanıtlar da talep etmektedir. Eğitim almak istediğiniz bölüm için geçerli kurallar hakkında daha fazla bilgi edinmek için Uluslararası Ofis (Akademische Auslandsamt) veya Öğrenci İşleri Daire Başkanlığıyla (Studierendensekretariat) iletişime geçebilirsiniz.
Onaylanmamış veya yerel olarak kısıtlanmış bir eğitim programına başvurmak istiyorsanız, genellikle doğrudan eğitim almak istediğiniz üniversiteye başvurmanız gerekmektedir. Birçok üniversite, başvuru sürecini uni-assist aracılığıyla gerçekleştirmektedir. Tercih ettiğiniz üniversite doğrudan başvuru kabul ediyor mu, yoksa uni-assist aracılığıyla mı başvuru kabul ediyor öğrenmek için üniversitenin web sayfasına bakabilir veya Uluslararası Ofis (Akademische Auslandsamt) veya Öğrenci İşleri Daire Başkanlığıyla (Studierendensekretariat) iletişime geçebilirsiniz. Uni-assist, belgelerinizi toplar, yabancı sertifikanızı değerlendirir ve üniversiteyi başvurunuz hakkında bilgilendirir. Bu hizmet ücretlidir. 2019 kış dönemine kadar, uni-assist mülteciler için ücretsizdi. 2020 yaz döneminden bu yana mülteciler de ödeme yapmak zorunda.
Almanya genelinde kısıtlı girişi olan bir eğitim programına başvurmak isterseniz, başvurunuzu Üniversite Kabul Vakfına (Stiftung für Hochschulzulassung) sunmanız gerekir.
Lütfen unutmayın: Üniversitenin onayından sonra kayıt olmalısınız (üniversite kaydı). Eğer son başvuru tarihini kaçırırsanız, yeriniz başka bir adaya verilir. Posta yoluyla veya şahsen üniversitenin öğrenci işleri dairesi başkanlığına giderek kayıt olabilirsiniz. Üniversite kabul mektubunda bunu hangi yolla yapmanızın istendiği belirtilmiş ve kayıt için yanınızda getirmeniz gereken belgeler listelenmiştir. Bu belgeler genellikle şunlardan oluşur: üniversiteye giriş yeterliliğinizi kanıtlayan belge, kimlik kartınız, sağlık sigortanız ve Almanca dil bilgisi sertifikalarınız.
Son başvuru tarihini kaçırdıysanız veya istediğiniz bölüme kabul edilmediyseniz, piyango olarak bilinen yöntem aracılığıyla üniversitede kendinize boş bir yer bulmaya çalışabilirsiniz. Bu piyangoda üniversiteler, yeterli başvuru yapılmayan bölümlerde yer ayırırlar. Doğrudan eğitim almak istediğiniz üniversitenin Öğrenci İşleri Daire Başkanlığına (Studierendensekretariat) giderek, boş yerler olan bölümleri ve piyangoya katılım şartlarını öğrenebilirsiniz.
Evet. Eğitim veya sınav başarılarınızı Uluslararası Ofis (Akademische Auslandsamt) veya Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı (Studierendensekretariat) tarafından saydırabilirsiniz. Bazı krediler doğrudan orada saydırılır, diğerleri de Uluslararası Ofis (Akademische Auslandsamt) veya Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı (Studierendensekretariat) aracılığıyla Eyalet Sınav Dairesine (Landesprüfungsamt) yönlendirilir. Bu konuda daha fazla bilgi almak için Uluslararası Ofis (Akademische Auslandsamt) veya Öğrenci İşleri Daire Başkanlığına (Studierendensekretariat) danışabilirsiniz.
Üniversite için gereken ön koşulları henüz karşılamıyor veya ne okumak istediğinizi bilmiyorsanız, ilk olarak üniversiteye "misafir öğrenci" olarak kayıt olabilirsiniz. Misafir öğrenci normal bir öğrenci değildir, sadece derslere ve seminerlere katılan bir misafirdir. Bazı seminere katılmak için semineri veren öğretim görevlisinden izin almanız gerekir. Misafir öğrenci olarak sınava girip girmeyeceğiniz, üniversiteye bağlıdır. Uluslararası Ofis (Akademische Auslandsamt) veya Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı (Studierendensekretariat) size bu konuda daha fazla bilgi verebilir. Ancak misafir öğrenci olarak mezun olamazsınız. Bu, herhangi bir sertifika veya diploma almayacağınız anlamına gelir.
Misafir öğrencilerin özellikle bir başvuruda bulunmaları zorunlu değildir, ancak kolayca ve çok fazla belge sunmadan üniversiteye kaydolabilirler. Kayıt sırasında, genellikle küçük bir ücret ödemek gerekmektedir.
Bir Alman üniversitesinde okumayı planlıyorsanız, misafir öğrenci olarak kayıt yaptırmanız yalnızca önceden üniversite sistemini tanımanız, Almanca dil becerilerinizi geliştirmeniz veya bir sonraki resmi başvuru tarihine kadar vakit geçirmek istemeniz durumunda mantıklıdır. Hangi bölümü okumak istediğinizden emin değilseniz, misafir öğrenci olarak kayıt yaptırmak yararlı bir seçenek olabilir.
Kesinlikle bir üniversiteye kabul edildiğinizden emin olmak için her zaman birkaç üniversiteye başvurmalısınız. Birkaç farklı üniversiteden kabul mektubu alırsanız, aralarından sizin için en iyi olanı seçme şansınız olacaktır.
Üniversite Sistemi
Almanya’da yüksek eğitim çok çeşitlidir. Almanya'da yüzlerce üniversite, müzik akademisi, uygulamalı bilim üniversitesi, sanat ve sinema okulları bulunmaktadır. Bütün bu eğitim enstitüleri üniversite çatısı altında bir araya gelir. Devlet üniversiteleri, kiliseye bağlı üniversiteler ve özel üniversiteler vardır. Özel üniversiteler için genelde belli bir ücret ödemeniz gerekir. Sizin için doğru olanı seçmek kolay bir iş değildir. Burada farklı çeşit üniversiteler hakkında genel bilgilere ulaşabilirsiniz. Ayrıca üniversite hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Üniversite Başvurusu” ve “Öğrenciler İçin Mali Destek” bölümlerine de bakabilirsiniz.
Almanya’da Yüksek Eğitim Dereceleri
Avrupa Birliği üye devleti olan Almanya, 2000li yıllarda üniversite sistemini diğer Avrupa Birliği ülkelerine uyarlamıştır. Buna "Bolonya Süreci" denir. Eskiden kullanılan diploma (Diplom) ve Magister Artium, şimdi yeni lisans ve yüksek lisans dereceleri ile değiştirmiştir. Bolonya Süreci henüz bütün üniversitelerde sona ermemiş olduğundan, bu eski derecelerle karşılaşabilirsiniz. Her ikisi de yeni yüksek lisans derecesine (Master) denk gelmektedir.
Yükseköğrenim Öğrencileri için BAföG
Üniversite eğitimi almak, kişinin kariyeri için çok faydalı olabilir. Ancak, eğitim sırasında bazı maliyetler sorun yaratabilir. Bu nedenle Almanya'da Federal Eğitim Teşvik Yasası (BAföG) kapsamında bir devlet desteği sunulmaktadır. Sizin veya ailenizin geliri azsa ve Almanya'ya öğrenci vizesi ile gelmediyseniz, belirli koşullar altında BAföG'e başvurabilir ve ardından devletten maddi destek alabilirsiniz.
Lütfen unutmayın: BAföG genellikle mesleki eğitim ve ortaöğrenim öğrencileri için de mümkündür. Yükseköğrenim öğrencileri için BAföG hakkındaki bilgileri burada bulabilirsiniz.
*Bu bilgi sayfası, Yüksek Nitelikli Göçmenlerin Entegrasyonu Derneği - INTEZ e. V.'den Prof. Matthias Knuth'un desteği ile güncellenmiştir.
Öğrenciler İçin Mali Destek
Üniversite eğitimi almayı planlıyorsanız, muhtemelen kendinize bunu nasıl karşılayacağınızı soruyorsunuzdur. Neyse ki, Almanya’daki devlet üniversitelerinin çoğunda öğrenim ücretsizdir, ancak elbette karşılamanız gereken bazı masraflar olacaktır. Her sömestir harç yatırmanız, gerekli kitapları almanız ve elbette geçiminizi sağlamaya devam etmeniz gereklidir. Öğrenci işleri veya "BAföG" olarak bilinen ve devlet tarafından desteklenen krediye ek olarak, öğrenciler için çok sayıda burs, özel krediler ve diğer finansman programları da bulunmaktadır.
Öğrenci Olarak Çalışmak
BAföG veya aldığınız diğer mali desteklerle geçiminizi sağlayamadığınız takdirde, eğitim alırken bir yandan çalışıp para kazanmak zorunda kalabilirsiniz. Belki de hiç mali destek almıyorsunuz - o zaman çalışmaktan başka seçeneğiniz olmaz. Bu her zaman çok kötü değildir çünkü yarı zamanlı bir işe sahip olmak ("Nebenjob"), öğrenciyken yaptığınız iş gelecekteki mesleğinizle alakalı olmasa bile, iş deneyimi kazanmanıza ve profesyonel bağlantılar kurmaya başlamanıza yardımcı olabilir. Öğrenci olarak yapılabilecek işler söz konusu olduğunda, kafanızda birçok soru işareti oluşabilir: Vergi ödemek zorunda mıyım? Ne tür bir sigorta yaptırmalıyım? Yarı zamanlı işim BAföG hakkımı etkiliyor mu? Bu bölümde bu soruların en önemlilerini cevaplıyoruz.
Eğitim Vizesi
Almanya'da çok sayıda iyi yüksek okul ve üniversite ve birçok uluslararası öğrenci bulunur. Ancak, Almanya'da okumak istiyorsanız fakat henüz burada yaşamıyorsanız, eğitiminiz için uygun bir oturum iznine ihtiyacınız vardır. Buna "eğitim amaçlı oturum izni" denir ve İkamet Yasası'nın 16b maddesinde düzenlenmiştir. Ancak üçüncü ülkelerden gelen birçok insan için ilk adım “eğitim amaçlı vize” başvurusunda bulunmak olacaktır. Bu vizeyle yasal olarak Almanya'ya girebilir ve eğitiminize başlayabilirsiniz. Bir AB vatandaşı olarak, Erasmus vb. gibi belirli üniversite programları aracılığıyla Avrupa dolaşım özgürlüğü çerçevesinde Avrupa çapında eğitim alabilirsiniz.
Üniversite dereceleri, kabul şartları ve burslarla ilgili daha fazla bilgi edinin.
Eğer Almanya’da bir mülteci olarak yaşıyorsanız, uni-assist hizmetinin ücretini karşılamak zorunda değilsiniz.
Bir Alman üniversitesinde eğitim almaya hazırlanmak için, bu video derslerini takip edebilirsiniz.
Eğitim almak istediğiniz bölüm yerel veya ulusal olarak sınırlandırılmışsa, Merkezi Yerleşim Vakfının portalından başvuru yapmanız gerekebilir.
erudera.com sayfasına girerek Almanya'daki size uygun üniversiteleri ve eğitim programlarını arayabilirsiniz. Web sitesinin dili İngilizce.