جرمني ته راتګ او دلته د پناغوښتنې پروسه د ټولو کډوالو لپاره ستونزمن دي. البته معلول کسان بيا د نورو په پرتله له لا ډېرو ستونزو سره مخ وي. دلته موږ د معلولو کسانو لپاره د پناغوښتنې او نورو اړونده حقونو په اړه مالومات درکوو. پر دې د پاسه دلته د معلولو کډوالو لپاره د ځانګړو حالتونو په اړه هم مالومات لوستلای شئ. د معلوليت په اړه نور مالومات زموږ په بل څپرکي (معلوليت لرونکي کسان) کې لوستلی شئ.
په جرمني کې يوازې معلوليت د پنا، مهاجرت حق او يا د فرعي خونديتوب ترلاسه کولو لپاره دليل نه شي کېدای. البته که څوک د معلوليت له کبله تر تعقيب لاندې وي؛ کېدای شي دلته پنا ورکړل شي. همدا شان که له چا سره په خپل وطن کې د معلوليت له کبله غيرانساني چلند شوی وي؛ کېدای شي په جرمني کې فرعي خونديتوب ترلاسه کړي. التبه دا مهمه نه ده چې ستاسې د معلوليت کچه څومره ده. د پنا په پروسه کې دا مهمه ده چې تاسې د معلوليت له کبله تر څارنې لانې ياست او يا ناسم چلند درسره شوی وي. که تاسې په دې ډله کې راځئ؛ خامخا له يوه مشورتي مرکز او يا وکيل څخه مرسته وغواړئ. په خپل شاوخوا کې مشورتي مرکزونه زموږ د پلټونکي ماشين په مرسته موندلای شئ. هلته د خپل ښار نوم او (Asyl, Aufenthaltsrecht يا Rechtsberatung) وليکئ او پلټنه وکړئ.
د پناغوښتنې پروسې په اړه نور مالومات زموږ په بل مالوماتي څپرکي د پناغوښتنې پروسيجر ولولئ.
په جرمني کې يوازې معلوليت د پنا، مهاجرت حق او يا د فرعي خونديتوب ترلاسه کولو لپاره دليل نه شي کېدای. البته که څوک د معلوليت له کبله تر تعقيب لاندې وي؛ کېدای شي دلته پنا ورکړل شي. همدا شان که له چا سره په خپل وطن کې د معلوليت له کبله غيرانساني چلند شوی وي؛ کېدای شي په جرمني کې فرعي خونديتوب ترلاسه کړي. التبه دا مهمه نه ده چې ستاسې د معلوليت کچه څومره ده. د پنا په پروسه کې دا مهمه ده چې تاسې د معلوليت له کبله تر څارنې لانې ياست او يا ناسم چلند درسره شوی وي. که تاسې په دې ډله کې راځئ؛ خامخا له يوه مشورتي مرکز او يا وکيل څخه مرسته وغواړئ. په خپل شاوخوا کې مشورتي مرکزونه زموږ د پلټونکي ماشين په مرسته موندلای شئ. هلته د خپل ښار نوم او (Asyl, Aufenthaltsrecht يا Rechtsberatung) وليکئ او پلټنه وکړئ.
د پناغوښتنې پروسې په اړه نور مالومات زموږ په بل مالوماتي څپرکي د پناغوښتنې پروسيجر ولولئ.
که تاسې ځانګړې درملنې ته اړتيا لرئ او دا ډول درملنه ستاسې په خپل هېواد کې ناشونې وي؛ ښايي بمف د ډيپورټ د ملي بنديز حکم درکړي. د ډيپورټ د ملي بنديز له مخې تاسې د يوه کال لپاره د استوګنې اجازه ترلاسه کوئ. که ستاسې خپل يا د هېواد حالات مو بدل نه شي؛ ښايي دا يوکلنه موده له پای ته رسېدو وروسته بيا تمديد شي.
که ځانګړې درملنې ته اړتيا نه لرئ خو کار نه شئ کولای او په خپل وطن کې د کورنۍ د غړو پالنه ستاسې پر غاړه وي؛ ښايي بيا هم د ډيپورټ د ملي بنديز حکم ترلاسه کړئ. د ډيپورټ د ملي بنديز له مخې تاسې د يوه کال لپاره د استوګنې اجازه ترلاسه کوئ. که ستاسې خپل يا د هېواد حالات مو بدل نه شي؛ ښايي دا يوکلنه موده له پای ته رسېدو وروسته بيا تمديد شي.
د پناغوښتنې د پروسې پر مهال به بمف وګوري چې تاسې د ډيپورټ د ملي بنديز مستحق ياست او که نه. په ياد مو وي چې د مرکې پر مهال له بهر او جرمني څخه د ډاکټرانو او روغتيايي ازموينو ټول سندونه له ځان سره راوړئ. د دې تر څنګ بمف ستاسې په هېواد کې هم حالات او هلته ستاسې لپاره د ژوند په فرصتونو بيا فکر کوي او هغه ارزوي. له مرکې مخکې خامخا په خپل شاوخوا کې يوه مشورتي مرکز ته ورشئ او يا له يوه وکيل څخه مرسته وغواړئ.
په خپل شاوخوا کې مشورتي مرکزونه زموږ د پلټونکي ماشين په مرسته موندلای شئ. هلته د خپل ښار نوم او (Asyl, Aufenthaltsrecht يا Rechtsberatung) وليکئ او پلټنه وکړئ.
د پناغوښتنې پروسې په اړه نور مالومات زموږ په بل مالوماتي څپرکي د پناغوښتنې پروسيجر ولولئ.
د جرمني حکومت له معلولينو سره مرسته کوي څو هغه زيان جبران کړي چې دا کسان يې د خپل معلوليت له کبله ويني. دې ته د زيان جبران يا (Nachteilsausgleich) وايي. د دې لپاره چې له دې مرستو برخمن شئ، لومړی بايد د سخت معلوليت د کارت (Schwerbehindertenausweis) غوښتنه وکړئ. په دې اړه نور مالومات زموږ په بل څپرکي (معلوليت لرونکي کسان) کې لوستلی شئ.
د سخت معلوليت کارت غوښتنه، د پناغوښتنې پر مهال او يا هم له ډولډونګ سره کولای شئ. د پناغوښتنې پروسې پر مهال د معلوليت د کارت اعتبار، د استوګنې د لنډمهالي سند (Aufenthaltsgestattung) تر مودې پورې اړې لري. که دا سند له وخته تېر شي، د سخت معلوليت د کارت اعتبار هم پای ته رسيږي. د ډولډونګ لرونکو کسانو لپاره بيا خبره داسې نه ده. د دوی لپاره د سخت معلوليت د کارت اعتبار، د هغوی د ډولډونګ له مود سره اړه نه لري.
د اصولو له مخې هغه کسان چې د سوسيال امت مرسته ترلاسه کوي؛ نه شيکولای د جرمني د دايمي استوګنې اجازه ترلاسه کړي. البته د معلولو کسانو لپاره يوه استثنا شته: که معلوليت مو د کار مانع وي؛ کولای شئ د استوګنې دايمي اجازه ترلاسه کړئ. البته د کار کولو د نه توان ثابتولو لپاره بايد د ډاکټر نسخې او نور اړوند روغتيايي سندونه ولرئ.
د پناغوښتنې په اړه نور مالومات زموږ په نورو مالوماتي څپرکيو د پناغوښتنې پروسيجر او د کډوالو لپاره د استوګنې اجازې ډولونه کې ولولئ.
معلوليت لرونکي کسان
ډېرو کسانو ته د معلوليت يا معلولو کسانو له يادېدو سره، په ويلچر کې ناست کسان فکر ته ورځي. خو د دې تر څنګ ځينې داسې معلوليتونه هم شته چې په ظاهره نه ليدل کيږي. د بېلګې په توګه ذهني يا اروايي ستونزې او نورې مزمنې ناروغۍ هم په معلوليت کې راځي. البته دا مهمه نه ده چې معلوليت د پيدا کېدو له وخته دی او که وروسته د کومې پېښې يا ناروغۍ له کبله رامنځته شوی دی.
دلته موږ د معلولو کسانو لپاره د درملنې او نورو حقونو په اړه مالومات درکوو.
په جرمني کې توپيري چلند يا تبعيض
په جرمني کې د بېلو ځانګړنو له مخې له يوه چا سره توپيري چلند منع دی، خو بيا هم ډېر خلک له تبعيض څخه اغېزمن دي. دا تبعيض ښايي د کورونو موندلو پر مهال، په کار، دولتي ادارو، ښوونځيو، د ډاکټرانو کتنځايونو يا د پوليسو په ادارو کې وليدل شي. په دې ډول د ورځني ژوند په هره برخه کې له توپيري چلند سره د مخامخېدلو شونتيا شته. کلب ته نه پرېښول کېږئ، ځکه معلول ياست؟ د حجاب له کبله دنده درنه کړل شوه؟ په ښوونځي کې مو له ماشومانو سره بد چلند وشو، ځکه په جرمني ژبه سم نه پوهيږي؟ په بس کې پوليسو يوازې ستاسې پلټنه وکړه، ځکه د پوستکي رنګ مو بل ډول و؟ ټکسي چلوونکي ستاسې له وړلو انکار وکړ، ځکه تاسې همجنسبازه ياست؟ دا ټول د تبعيض بېلګې دي او ورسره مخ شوو کسانو ته د بېوسۍ او غوسې احساس ورکوي.
البته تاسې بايد له دې کبله تبعيض بېځوابه پرې نږدئ؛ د توپيري چلند پر وړاندې د مبارزې او غږ پورته کولو حق لرئ. په جرمني کې د اصلي ټاټوبي او استوګنې د اجازې له په پام کې نيولو پرته، ټول کسان د ځان د دفاع حق لري. د جرمني په اساسي قانون کې د بنسټيز بشري حق په توګه يوه ماده ستاسې ملاتړ کوي او تر څنګ يې د مساوي چلند په قانون (AGG) کې هم يادونه شوې ده. او کولای شئ د توپيري چلند ترسره کوونکی محکمې ته کش کړئ. ځينې وخت دا ډول شکايت په جنجال ارځي.
په جرمني کې روغتيايي بيمه
روغتيايي بيمه په جرمني کې جبري ده. کله چې په جرمني کې د استوګنې د اجازې غوښتنه کوئ، بايد د روغتيايي بيمې غړيتوب ولرئ. د جرمنيانو په ګډون هر هغه څوک چې په جرمني کې اوسيږي، اړ دي چې روغتيايي بيمه ولري. د روغتيايي بيمې شرکتونه د ډاکټر د کتنې فيس، په روغتون کې د بسترېدو او د ډېری درملو لګښتونه پر غاړه اخلي. ځينې وخت ښايي دوی د ټولو درملو پیسې ورکړي.
که د چا د پناغوښتنې قضيه روانه وي يا ډولډونګ يا د استوګنې بل لنډمهالی سند ولري، کولای شي اړوند مالومات د (کډوالو لپاره روغتيايي خدمتونه) په څپرکي کې په دې اړه ډېر مالومات ومومي.
په جرمني کې پالنه او پرستاري
سخته ناروغي؛ ټکر کول او يا ډېر عمر کولای شي يو څوک د مينځلو، اخلي پخلي، پېر او پلور يا روغتيايي پاملرنې په شان له ورځنيو چارو وغورځوي. له نېکه مرغه په جرمني کې دا کسان يوازې نه پرېښودل کيږي او مرسته ورسره کيږي. که څوک د دې کارونو لپاره له شپږو مياشتو د ډېر وخت لپاره مرستې ته اړتيا ولري؛ په جرمني کې د پالنې د مرستې ترلاسه کولو مستحق ګڼل کيږي. په داسې حالت کې له دې کس سره د پالنې د بيمې (Pflegeversicherung) له لوري کومک او مالي مرسته کيږي.
Auf basiswissen.asyl.net finden Sie viele Informationen für geflüchtete Menschen mit Behinderungen.
دلته د معلوليت د اوسوايس ترلاسه کولو لپاره ګام پر ګام لارښود موندلای شئ.
دلته د معلولو کسانو لپاره مشورتي دفترونه موندلای شئ.
د محصلينو اتحاديه (Studentenwerk) د زدکړو د تمويل په اړه د دوی د مشورتي مرکز له لارې په ۰۳۰۲۹۷۷۲۷۶۴ شمېره مالومات ورکوي.