Taşeron işçilik, kiralık işçilik olarak da bilinir. Taşeron işçiler, çalışanlarını belirli süreler için, geçici olarak başka firmalara gönderen şirketlerle sözleşme yaparlar. Taşeron iş yapan bir firmayla sözleşmeniz varsa, acil işçi ihtiyacı durumunda taşeron olarak başka firmalarda çalışırsınız. Bu firmada çalışsanız da, daimi personelin bir parçası değilsinizdir ve maaşınız taşeron iş sağlayan firma tarafından ödenmeye devam eder. Sizden tamamen taşeron firma sorumludur, örneğin izne çıkmak için bu firmayla konuşursunuz ve sosyal sigortanızı yine bu firma karşılar.
Lütfen unutmayın: Taşeron işçilik “saatli çalışma” anlamına gelmez. Taşeron işçiler genelde taşeron iş yapan firma tarafından işe alınırlar ve ancak bazı durumlarda bağlı olarak çalıştıkları firmayı değiştirirler. Taşeron iş yapan firmayla yaptıkları sözleşme genellikle süresiz olur.
Taşeron işçilik genellikle metal işleme ve elektrik endüstrilerinde ve güvenlik, lojistik, ulaştırma, yönetim ve ofis sektörleri gibi iş dallarında gerçekleşir. Bununla birlikte, genel olarak, tüm sektörlerde taşeron işçilik yapılabilir. Kalifiye olmayan işçiler bile taşeron firmalar tarafından işe alınır.
Genelde taşeron iş yapan bir firmayla iş sözleşmesi yapmak daha kolaydır. Taşeron işçilik Alman iş piyasasına giriş yapabilmeniz için iyi bir başlangıç olabilir. Değişik firmalarda taşeron olarak çalışarak hem birçok deneyim kazanmış hem de meslek hayatınızda işinize yarayacak birçok insanla tanışmış olursunuz. Bazen taşeron işçiler, geçici olarak çalışmaya geldikleri firma tarafından beğenilip tam zamanlı çalışan olarak da işe alınabilirler. Tabii bu durum ancak size taşeron iş sağlayan firmayla olan sözleşmenizin sona erdirmeniz ya da sözleşmenin süresinin sona ermesiyle mümkündür.
Taşeron işçiliğin dezavantajları da vardır. Sizi taşeron işçi sağlayan firma aracılığıyla ulaşan şirket, ödemeyi size değil bu firmaya yapar. Geçici istihdam bürosu kâr elde edebilmek için genellikle size normal bir çalışan olarak alabileceğiniz maaştan daha az ödeme yapar. Buna ek olarak, taşeron işçi olarak sürekli başka firmalarda çalışmak, çalışma ortamınızın da sürekli değişmesine sebep olur ve her seferinde yeni bir işe ve yeni çalışma arkadaşlarına alışmanız gerekir. Hatta bazı durumlarda, çalışmak için evinizden uzakta bir yere gönderilebileceğinizden, iş için gitmek zorunda kalacağınız uzun seyahatleri de göz önüne almalısınız.
Taşeron işçilerin hakları taşeron işçilikle ilgili hazırlanan yasa ile (AÜG) düzenlenmiştir. Taşeron işçi sağlayan birçok firma, sanayi toplu sözleşmelerine tabidir. Sanayi toplu sözleşmeleri, belirli bir sanayi dalında şirketler ve sendika arasında, çalışma şartları hakkında yapılan sözleşmelerdir.
- İşçilerin, içinde bütün çalışma koşullarının bildirildiği, bir kanıt yazısı alma hakları vardır. Bu koşullar, işin başlama saati, süresi, işin tanımı, maaşın miktarı, haftalık çalışma saati gibi maddelerden oluşur. İşvereninizle bir sorun yaşadığınız takdirde bu kanıt yazısı büyük önem taşır.
- Taşeron işçiler, taşeron olarak çalışılan şirkette düzenli olarak çalışanlarla aynı çalışma şartlarına sahiplerdir. Bu da oradaki patronun, çalışanlara hiçbir şekilde farklı davranmaması gerektiği anlamına gelir.
- Aynı firma için 18 aydan fazla çalışma hakkınız yoktur. Sizi taşeron işçi olarak şirketlere gönderen firma, bunu 18 aydan fazla bir süre için yapıyorsa, bu durum otomatik olarak, siz ve taşeron olarak çalışmaya gönderildiğiniz yer arasında bir iş ilişkisi oluşturur. Eğer böyle bir iş ilişkisinin oluşmasını istemiyorsanız, size taşeron olarak iş sağlayan firmayla olan sözleşmenize devam edebilirsiniz. Böyle bir durumda, İş Bulma Kurumuna giderek bu talebinizi yazılı olarak iletmeniz gerekir.
- Size taşeron iş sağlayan firmadan gelen her işi kabul etmek zorunda değilsiniz. Bir kural olarak, sözleşmeye göre, sadece sözleşmenizde yer alan eylemleri gerçekleştirmeni gerekir. Mesela metal işçisi olarak işe alındıysanız, size sunulan bir güvenlik işini almak zorunda değilsinizdir.
- Çalışmaya başlamadan önce, size taşeron iş sağlayan firmanın size, İş Bulma Kurumu tarafından hazırlanan “taşeron işçiler için kılavuz”u vermesi gerekir. Taşeron işçi olarak sahip olduğunuz haklarınızın yazılı olduğu bu kılavuzu ana dilinizde talep etme hakkına sahipsinizdir.
- Taşeron işçi olarak için en az asgari ücret alma hakkına sahipsiniz. Batı ve Doğu Almanya'da taşeron işçiler için geçerli asgari ücret 13,50 avrodur (Ocak 2024 itibariyle).
- Eğer aynı şirkette 9 aydan uzun bir süredir çalışıyorsanız, ilke olarak, burada çalışan diğer iş arkadaşlarınızla aynı maaşı alırsınız. Bazı iş sektörlerinde, ancak 15 aydan sonra, daimî meslektaşlarınızla aynı maaşı almanız gerektiğini belirten toplu sözleşmeler geçerli olabilir.
- Herhangi bir şirkette çalışmıyor olduğunuz zaman bile, aylık maaşınızı almanız gerekir.
- Ekstra olarak çalıştığınız saatler için genellikle ödeme yapılmaz. Bunun yerine, bu zamanı tatil izni olarak kullanabilirsiniz. Mesela bir gün sekiz saatten fazla çalışmak zorunda kaldıysanız, ertesi gün işten daha erken çıkabilir ya da ertesi gün işe gelmeyip evde kalabilirsiniz. Fakat öncelikle bu konuda patronunuzla bir anlaşmaya varmanız gerekir. Bu ekstra zaman kullanımı, size taşeron iş sağlayan firma tarafından düzenlenir.
- Size taşeron iş sağlayan firmanın, taşeron olarak çalışacağınıza gitmek için yapacağınız yol masraflarını karşılaması gerekir. İşe gitme süresi çalışma süresi olarak sayılmaz. Taşeron işçi olarak çalışacağınız şirketin, size işi sağlayan firmaya olan mesafesinin sözleşmenizde yer alması gerekir.
Taşeron iş sağlayan firmalar sürekli taşeron işçi arayışındadırlar. Bunun için iş ve işçi arama ilanlarını da kullanırlar. Bu konuda daha fazla bilgi için “İş Arama ve İş Başvurusu” adlı bölümümüze bakabilirsiniz. Ayrıca yaşadığınız şehirde ya da eyalette bulunan taşeron iş sağlayan firmalara ulaşmak için “Zeitarbeit-Portal“ ve „Zeitarbeit-Job Netzwerk“ sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.
Belirli bir şirketle ilgili sorun yaşıyorsanız bağlı olduğunuz firmanın iş konseyiyle iletişime geçebilirsiniz. İş konseyi, çalışanların işverene karşı haklarını temsil eder. Örneğin iş konseyi, yasaların ve toplu sözleşmelerin yerine getirilmesinin sağlanmasından sorumludur. Maaşınızla veya sözleşmeyle mutabık kalınan diğer düzenlemelerle ilgili bir sorununuz varsa, bu konudan size taşeron iş sağlayan firmanın iş konseyi sorumludur. Eğer sözleşmeli olduğunuz firmanın bir iş konseyi yoksa, sorunlarınızı taşeron işçi olarak çalıştığınız yerin iş konseyiyle de paylaşabilirsiniz. İş konseyinin çalışma saatleriyle ilgili bilgiye, dinlenme odasında ya da ilan panosunda ulaşabilirsiniz.
Ayrıca “Fair Integration” projesi kapsamında hizmet veren ilgili bir danışma merkeziyle de iletişime geçebilirsiniz. İşvereninizle ilgili bir sorun yaladığınız takdirdeki, burada görevli personelden birçok farklı dilde ücretsiz olarak yardım alabilirsiniz. Bölgenizdeki danışma merkezinin nerede olduğunu öğrenmek için faire-integration.de sitesine bakabilirsiniz.
Etnik kökeniniz, milliyetiniz, cinsel yöneliminiz, toplumsal cinsiyetiniz veya yaşınız sebebiyle, taşeron işçi olarak bağlı olduğunuz ve çalıştığınız firmalarda ayrımcılığa uğrarsanız, Federal Ayrımcılıkla Mücadele Ajansı ile iletişime geçebilirsiniz. Burada hizmet veren personele pazartesi günleri 13:00-15:00 saatleri arasında, çarşamba ve cuma günleri 09:00-12:00 saatleri arasında 030-18555 1855 numaralı telefon hattını arayarak veya beratung@ads.bund.de adresine e-posta göndererek ulaşabilirsiniz. Almanca, İngilizce ve Arapça olarak hizmet vermektedirler.
Lütfen unutmayın: Yukarıda belirtilen yerlerden isminizi vermeden, anonim olarak danışmanlık alabilirsiniz. Siz istemediğiniz sürece, patronunuzun yaptığınız şikâyetten haberi olmayacaktır.
Taşeron iş sağlayan firmaların arasında her zaman kurallara uymayan firmalar çıkacaktır. İyi ve güvenilir firmalar, Federal Personel Hizmeti Sağlayıcıları Derneği (“Bundesarbeitgeberverband der Personaldienstleister” veya BAP)ve Almanya Taşeron İş Firmaları Derneği (“Interessenverband deutscher Zeitarbeitsunternehmen” veya iGZ) gibi, derneklerin üyesidirler. İş sözleşmenizi imzalamadan önce, çalışmak üzere olduğunuz firmanın, bu derneklerden birinin üyesi olup olmadığını araştırmayı ihmal etmeyin, bunu ya taşeron iş bulma ajansına sorarak ya da web sayfalarına bakarak öğrenebilirsiniz. Taşeron İş Bulma Ajansları hakkında daha fazla bilgi almak için prosoft.net sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
İş Arama ve İş Başvurusu
Almanya'daki işgücü piyasasında çok sayıda kural ve yasa bulunmaktadır. Ayrıca, iş bulmak için yerine getirmeniz gereken bazı şartlar vardır. Birçok işveren, çalışanlarını aldıkları eğitim, diploma ve sertifikalara göre seçerler. Ancak ilgili sertifikalara sahip olmasanız bile, hâlâ bir iş bulma şansınız vardır.
Burada Almanya’daki ilk işinize başlamak için geçmeniz gereken adımları ve hayalinizdeki işe ulaşmanızı sağlayacak şansınızı arttırmanın yollarını öğreneceksiniz.
İş ararken önceden göz önünde bulundurmanız gereken iki temel nokta aşağıdaki gibidir:
- Almanya'daki çoğu şirkette iletişim dili Almancadır. Bazı durumlarda, İngilizce de konuşulur, ancak çoğu iş için, Almanca iletişim kurmanız gerekir. Almanca öğrenmek veya dildeki yetkinliğinizi geliştirmek için birçok farklı yol var. "Dil" kategorisi altında bu konuda daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
- Almanya’da çalışmaya başlamak için ilk önce çalışma iznine ihtiyacınız vardır. Göçmenler için çalışma izni doğrudan oturum izni ile bağlantılıdır. Bununla ilgili daha fazla bilgi için "Almanya’ya Göç" bölümümüze bakabilirsiniz. İltica etmek için ülkenizi terk etmek zorunda kaldıysanız, çalışma izniniz mevcut durumunuza bağlıdır. Bununla ilgili daha fazla bilgi için "Mülteciler İçin Çalışma İzni" bölümümüze bakabilirsiniz.
Okulda Mesleki Eğitim
Almanya'da bir iş bulmak istiyorsanız, mesleki eğitim programları olan bir üniversitede eğitim almak iyi bir tercih olacaktır. Bu eğitim programları genellikle bir ila üç buçuk yıl arasında sürmektedir. Bu eğitimler ya okul temellidir ve sınıfta gerçekleşir ("schulische Ausbildung") veya sınıfta alınan dersler bir kurumda veya şirketteki pratik eğitimle birleştirilerek gerçekleştirilir ("Duale Ausbildung"). Bu bölümde size okulda mesleki eğitim hakkında bilgi veriyoruz. İkili meslek eğitimi hakkında bilgi almak için lütfen İkili Meslek Eğitimi (Duale Ausbildung) bölümümüze bakın.
Bir mesleki eğitim programını tamamladıktan sonra, kalifiye bir çalışan ("qualifizeierte Fachkraft") olursunuz. Almanya'da kalifiye çalışanlar oldukça talep görür ve kalifiye olmayanlara göre daha çok para kazanırlar. Dolayısıyla, bir mesleki eğitim programını tamamlamak, Almanya'daki kariyerinizi inşa etme yolunda önemli bir adım teşkil edebilir.
İkili Mesleki Eğitim (Duale Ausbildung)
Almanya'da bir iş bulmak istiyorsanız, mesleki eğitim programları olan bir üniversitede eğitim almak iyi bir tercih olacaktır. Mesleki eğitim ile yapabileceğiniz yaklaşık 330 farklı iş bulunmaktadır. Bu eğitim programları genellikle bir ila üç buçuk yıl arasında sürmektedir. Bu eğitimler ya okul temellidir ve sınıfta gerçekleşir ("schulische Ausbildung") veya sınıfta alınan dersler bir kurumda veya şirketteki pratik eğitimle birleştirilerek gerçekleştirilir ("Duale Ausbildung"). Bu bölümde size ikili mesleki eğitim hakkında bilgi veriyoruz. Okulda mesleki eğitimi hakkında bilgi almak için lütfen Okulda Meslek Eğitimi (Schulische Ausbildung) bölümümüze bakın.
Bir mesleki eğitim programını tamamladıktan sonra, kalifiye bir çalışan ("qualifizeierte Fachkraft") olursunuz. Almanya'da kalifiye çalışanlar oldukça talep görür ve kalifiye olmayanlara göre daha çok para kazanırlar. Dolayısıyla, bir mesleki eğitim programını tamamlamak, Almanya'daki kariyerinizi inşa etme yolunda önemli bir adım teşkil edebilir.
Ayrımcılık
Almanya'da ayrımcılık yasaktır. Buna rağmen birçok insan maalesef bu durumdan etkileniyor. İster kalacak yer ararken, ister iş yerinde, resmi dairelerde, okullarda, doktor muayenehanelerinde olsun ayrımcılık yaşanıyor. Ya da bir parkta eğlenirken veya polis tarafından. Ayrımcılık hayatın her alanında yaşanabilir. Engelli olduğum için mi kulübe alınmıyorum? Başörtüsü taktığım için mi işe alınmadım? Çocuklarım Almanca’yı iyi konuşamadıkları için mi okulda diğerlerine göre daha kötü muamele görüyorlar? Polis beni şehirlerarası otobüste sadece farklı bir ten rengine sahip olduğum için mi kontrol ediyor? Trans* olduğum için mi taksi şoförü beni aracına almayı reddediyor? Bu gibi deneyimler kişide öfke, güçsüzlük ve çaresizlik hissine yol açar. Bu tür ayrımcılıklar sosyal birlikteliğe de zarar verir.
Ancak, ayrımcılığı kabul etmek zorunda değilsiniz. Buna karşı kendinizi savunma hakkına sahipsiniz. Almanya'daki tüm insanlar bu hakka sahiptir. Geldikleri ülkenin ya da Almanya’da sahip oldukları oturum iznine bakılmaksızın herkes bu hakka sahiptir. Bu hak Alman Anayasasında insan haklarından biri olarak düzenlenmiştir. Ayrımcılığa karşı hak ayrıca Genel Eşit Muamele Yasası'nda (AGG) da düzenlenmiştir. Ayrımcılığa karşı yasal yollara mahkemeye başvurabilirsiniz. Bu sizin için bazı durumlarda faydalı olabilir.
Burada, çevrenizde size çalışan hakları ve çalışma koşulları konusunda danışmanlık verebilecek merkezlere ulaşabilirsiniz.
Cinsel yöneliminize veya cinsiyet kimliğinize dayalı ayrımcılığa maruz kalıyorsanız, bir ayrımcılıkla mücadele ofisine başvurabilirsiniz.