په جرمني کې د دايمي استوګنې اجازه

د پناغوښتونکو، منل شوو کډوالو، فرعي خونديتوب يا پر ډيپورټ بنديز لرونکو سندونو او ورته نورو کسانو لپاره د جرمني د دايمي استوګنې اجازې ترلاسه کولو په اړه بشپړ مالومات زموږ په بل څپرکي (د کډوالو لپاره د جرمني د دايمي استوګنې اجازه) کې موندلای شئ.

ماهر کارکوونکي (Fachkräfte) هغه کسان دي چې د يوه کار لپاره د اوسبيلډونګ يا پوهنتون د فراغت اړين سند ولري چې په جرمني کې تایید شوي وي. ماهر کارکوونکي او څېړونکي په جرمني کې له ۳ کاله ژوند کولو وروسته د ۲۰۲۳ کال له نومبر رادېخوا د ماهرو کارګرانو د قانون د بدلون له مخې د دايمي استوګنې اجازه ترلاسه کولای شئ. دوی بايد يوازې ۳۶ مياشتې د تقاعد بيمه ورکړې وي او اوس مهال کار ولري. د دوی بايد د B1 په کچه جرمني ژبه زده وي. له دې پرته لاندې شرطونه هم بايد پوره شي:

• د خپل ځان او کورنۍ د ژوند لګښتونه خپله برابرولای شئ. په بله وينا، له جاب‌سنټر يا سوسيال څخه مرسته نه ترلاسه کوئ. د ماشومانو پيسې يا کينډرګېلډ او د میندو او پلرونو پيسې يا اېلټرن‌ګېلد له دې څخه استثنا دي او ستاسې حالت نه اغېزمنوي.
• د ځان او کورنۍ د غړو لپاره د اوسېدو د کافي ځای درلودل بل شرط دی. د کور د مساحت اندازه هم په هر ايالت کې توپير کوي. د ډېرو مالوماتو لپاره د خپلې سيمې اوسلنډربېهورده ادارې يا يوه مشورتي مرکز ته ورشئ.
• د کار اجازه لرئ.
• په برياليتوب د بلدتيا (Orientierungskurs) کورس بشپړول هم له دې شرطونو يو دی. په دې اړه نور مالومات زموږ په بل څپرکي (انټګراڅيون کورسونه) کې لوستلای شئ.
• بايد کومه جرمي سابقه ونه لرئ. د وړو جرمونو لپاره د ۹۰ ورځو د عايد په اندازه جريمه او تر درېيو مياشتو ځنډول شوې جزاوې ستاسې حالت نه اغېزمنوي.

که تاسې د اروپايي ټولنې شین یا اسماني کارت "Blauen Karte EU" لرئ، کولی شئ د استوګنې دایمي وېزه ژر تر لاسه کړئ. د اروپايي ټولنې شین یا آسماني کارت "Blauen Karte EU" درلودلو سره کولای شئ، له ۲۷میاشتو وروسته د دایمي استوګنې اجازې غوښتنه وکړئ. تاسې باید یوازې ۲۷ میاشتې د بیمې د تقاعد ونډه ورکړې وي، دنده ولرئ او د A1 په کچه په جرمني ژبه خبرې اترې و کولای شئ. که تاسې د B1 په کچه په جرمني ژبه خبرې وکولی شئ، کولی شئ  له ۲۱ میاشتو وروسته داستوګنې دایمي ویزه ترلاسه کړئ.

که په جرمني کې مو پوهنتون يا حرفوي زده‌کړې بشپړې کړې وي او د ماهر کارکوونکي يا څېړونکي په توګه د استوګنې اجازه ولرئ، د دايمي استوګنې د اجازې ترلاسه کولو لپاره بايد پورته شرطونه پوره کړئ. د څېړونکي يا ماهر کارکوونکي په توګه د استوګنې اجازې له درلودلو سره، دوه کاله وروسته کولای شئ د دايمي استوګنې د اجازې غوښتنه کړئ. د تقاعد د بيمې ورکړه د ۲۴ مياشتو لپاره کافي ده. د دوی بايد د B1 په کچه جرمني ژبه زده وي او اوس مهال کار ولري.

که څوک په جرمني کې بريالی کاروبار ولري او د خپل ځان او کورنۍ لګښتونه خپله پوره کړای شي، کولای شي په جرمني کې له درې کاله ژوند وروسته د دايمي استوګنې اجازې غوښتنه وکړي. البته دوی بايد په همدې وخت کې له جاب‌سنټر يا سوسيال څخه مرسته ترلاسه نه کړي. دا کسان بايد د دایمي استوګنې اجازې ترلاسه کولو پر مهال روغتيايي بيمه ولري او د تقاعد د بيمي کافي ونډه ورکړي. دوی بايد کومه جرمي سابقه هم ونه لري.

همدا شان هغه کسان چې د جرمني په ملکي دولتي ادارو کې کار کوي، اساسي شرایط پوره کړي او کولای شي درې کاله وروسته د جرمني د دايمي استوګنې اجازه ترلاسه کړي. دوی اړ نه دي‌ چې د تقاعد بيمې د ونډې د ورکړې شرط پوره کړي.

که د چا د کورنۍ غړې*غړی د جرمني تابعيت ولري، دوی ته د جرمني د دايمي استوګنې د اجازې ترلاسه کول اسان دي. دوی بايد د دې کار لپاره له درې کالونو راهيسې په جرمني کې د استوګنې اجازه درلودلې وي او تر B1 کچې پورې يې جرمني ژبه زده وي. دوی بايد دا ثبوت هم وړاندې کړي چې تر اوسه د جرمني تابعيت لرونکي کس سره یوځای اوسي. له پورته یادو شوو له شرطونو څخه یوازې لاندې یو بايد پوره شي:

• د خپل ځان او کورنۍ د ژوند لګښتونه خپله برابرولای شئ. په بله وينا، له جاب‌سنټر يا سوسيال څخه مرسته نه ترلاسه کوئ. د ماشومانو پيسې يا کينډرګېلډ او د میندو او پلرونو پيسې يا اېلټرن‌ګېلد له دې څخه استثنا دي او ستاسې حالت نه اغېزمنوي. د دې تر څنګ کولای شي د کورونو پیسې يا وونګېلد هم ترلاسه کړي.

که چا له داسې کس سره واده کړی وي چې د جرمني د استوګنې دايمي اجازه ولري، کولای شي خپله هم د جرمني د استوګنې دايمي اجازه ترلاسه کړي. شرط دا دی چې د خپل لګښتونه بايد خپله پوره کړئ او له جاب‌سنټر يا سوسيال څخه مرسته ترلاسه نه کړئ. په دې حالت کې د ژوند ملګری/ملګرې لپاره د لاندې شرایطو پوره کول بسنه کوي:

• له زده‌کوونکو، مسلکي او حرفوي زده‌کوونکو، یا هغه محصلنیو پرته چې په تایید شوو ښوونځېو او پوهنتونونو کې زده کړې کوي، د ژوند ملګری/ملګرې باید ۶۰ میاشتې د تقاعد بیمي ونډه ورکړې وي.
•  د ژوند ملګری/ملګرې باید د کارکولو اجازه ولري.
• یا ټول هغه شرایط باید پوره کړي چې یو کس ته کارموندنې او کار کولو لپاره اړین وي.

که د ژوند ملګری/ملګرې د ماهر کارګر په توګه (gemäß § 18 c AufenthG) د استونګې دایمي اجازه ولري، له یوازې درې کالو وروسته د دایمي استوګنې اجازی غوښتنه کولای شي. د واده تر څنګ لاندې شرطونه هم بايد پوره شي:

• په اونۍ کې لږ تر لږه ۲۰ ساعته کار وکړئ
• د جرمني ژبې د B1 سند ولرئ
• د کارکولو اجازه ولري
• د ژوند لګښتونه پوره کړای شئ.
• د ځان او کورنۍ د غړو لپاره د اوسېدو د کافي ځای درلودل بل شرط دی.
• په برياليتوب د بلدتيا (Orientierungskurs) کورس بشپړول هم له دې شرطونو يو دی.
• بايد کومه جرمي سابقه ونه لرئ.

د بهرنيو کسانو هغه ماشومان چې د خپل عمر په ۱۶کلنۍ کې يې له تېرو ۵ کالونو راهيسې د کورنيو دلايلو له مخې د استوګنې اجازه درلودلې وي، کولی شي د جرمني د دايمي استوګنې اجازه ترلاسه کړي. د ماشوم له ۱۸کلنۍ وروسته بايد ځينې نور شرطونه هم پوره شي: ماشوم بايد لږ تر لږه تر B1 کچه په جرمني ژبه خبرې وکړي او د خپل ژوند لګښتونه د سوسيال يا جاب‌سنتر له مرستې پرته (د ماشومانو پيسې يا کينډرګېلډ او د میندو او پلرونو پيسې يا اېلټرن‌ګېلد له دې څخه استثنا دي او ستاسې حالت نه اغېزمنوي.) پوره کړي. هغه کسان چې حرفوي زده‌کړې ترسره کوي او يا پوهنتون ته ځي، د ژوند د لګښتونو پوره کولو شرط ته اړتيا نشته. دا ماشوم بايد د سترو جرمونو ترسره کولو سابقه ونه لري.

د دايمي استوګنې د اجازې ترلاسه کولو لپاره د بهرنيانو چارو خپلې اړونده ادارې (Ausländerbehörde) ته په ليکلې بڼه غوښتنه وړاندې کړئ. خپله اړوند اوسلنډربېهورده پر (bamf.de) وېبسایټ موندلای شئ. د دې کار لپاره اړوند غوښتنليک د بهرنيانو چارو د ادارې پر وېبسایټ موندلای شئ. دا غوښتنليک کښته، چاپ، ډک او لاسليک کړئ او له يوه پاسپورتي عکس او لاندې يادو شوو سندونو سره يې دې ادارې ته د پوست له لارې ولېږئ. ځينې ادارې د خپلو ادارو مخې ته هم د پوست بکسونه لري. کولای شئ هلته يې خپله هم واچوئ:

نور مل سندونه:

• د اوسني پاسپورت کاپي.
• د کار د قرارداد کاپي، د اوسنیو درې مياشتو د معاش د ترلاسه کولو سندونه او داسې يو سند چې وښيي تاسې به راتلونکې کې هم کار ولرئ. د کار د دوام دا سند بايد له ۱۴ ورځو ډېر زوړ نه وي. که څوک آزاد کار کوي: د ماليې د ارزونې يا تصفيې سند (Steuerbescheid) چې د مالي مشاور له لوري تيار شوی وي.
• د روغتيايي بيمي د شرکت يو تاييدليک چې وښيي تاسې هلته بيمه شوي ياست.
• د کور د کرايې د قرارداد يوه کاپي.
• د جرمني ژبې د زده‌کړې اوبلدتيا ازموینې (Integrationstest) د بري‌ليک يا سرټيفیکېټ يوه کاپي.
• د جرمني د تقاعد د بيمي مالومات.
• که د ماشومانو پیسې (Kindergeld) يا میندو او پلرونو پیسې (Elterngeld) يا نورې ورته مرستې ترلاسه کوئ؛ د هغو اړوند سندونه.
• د تیرو دریو میاشتو د بانکي حساب تصفیه پاڼې (ځینې وخت غوښتل کیږي)

له ځينو کسانو ښايي د لږ سندونو غوښتنه وشي. دا چې له تاسې کوم سندونه غوښتل کيږي، پر غوښتنليک يې کتلای شئ.

په ياد مو وي چې د دايمي استوګنې اجازې ترلاسه کول لګښتونه هم لري. کله چې د بهرنيانو چارو اداره ستاسې غوښتنليک ترلاسه کړي؛ ستاسې سره د خپلې پرېکړې په اړه اړيکه ونيسي. که کوم سند مو کم يا ناسم وي؛ ښايي د سمولو يا بشپړولو غوښتنه يې وشي.

هو. په لاندې حالتونو کې د دايمي استوګنې اجازې ترلاسه کولو چانس شته:

• که څوک د شپږ پرله‌پسې مياشتو لپاره له جرمني بهر پاته شي، د استوګنې قانو د ۵۱مې مادې له مخې د استوګنې اجازه له لاسه ورکوي. دا قانون د شنه پاسپورت درلودونکو لپاره نه دی. که د شنه پاسپورټ درلودونکو لپاره محدوديت هم نه وي، ښه به وي  بهر ته له تللو مخکې او هلته د اوږدې مودې پاته کېدو لپاره له اړونده اوسلنډربېهورده سره په دې اړه مشوره وشي او د دې ادارې تایید واخيستل شي، تر څو په بېرته راتلو کې کومه ستونزه نه وي.
• که چا چارواکو ته د خپل ځان په اړه ناسم مالومات ورکړي وي، ښايي د استوګنې اجازه له لاسه ورکړي.
• که څوک عامه خونديتوب ته ګواښ وګڼل شي، ښايي ډيپورټ شي او د استوګنې اجازه له لاسه ورکړي.

که څوک د خپلې استوګنې اجازې د لاسه ورکولو له ګواښ سره مخ وي، کولا شي له مشورتي ادارو يا وکيل سره خبرې وکړي. په داسې حالتونو کې د لويانو مهاجرو لپاره مشورتي مرکزونه او د ځوانو مهاجرو خدمتونه مشوره درکولای شي.

د اړتيا پر مهال د لويانو مهاجرو لپاره مشورتي مرکزونه او د ځوانو مهاجرو خدمتونه مشوره درکولای شي. د ځوانو مهاجرو خدمتونه د هغو کسانو لپاره دي چې له ۲۷ کالونو کم عمر ولري. د دې ادارو کارکوونکي په ګڼو ژبو خبرې کوي او مشوره يې وړيا ده.

معمولا نه. د دې لپاره چې د اروپايي ټولنې په نورو هېوادونو کې ژوند او کار وکړئ، بايد د اروپايي ټولنې د اوږدمهاله استوګنې اجازه (Daueraufenthalt-EU) ترلاسه کړئ. له دې اجازې سره د نورو هېوادونو د استوګنې اجازې ترلاسه کولو چانس شته. په دې اړه نور مالومات زموږ په بل څپرکي (د اروپايي تولنې د دايمي استوګنې اجازه) کې موندلای شئ.

يادونه: که یوازې د یوې لنډې مودې لپاره د اروپايي ټولنې په یو بل هېواد کې کار کول غواړئ، کولای شئ د اړوند بهرن‍يانو چارو له ادارې يا اوسلنډربېهورده سره په دې اړه خبرې وکړئ. که د د دې ادارې تایید او تصدیق مو ترلاسه کړ، د استوګنې دایمي اجازه به مو خوندي وي.