مالیه

په مارکېټ، رستورانت، د تېلو په ټانک او معاش یا نورو ټولو ځايونو کې يو ډول نه يو ډول ماليه ورکوو. ماليه د دولت لپاره د عايد اساسي سرچينه ده او په دې وسيله حکومت خپلې چارې ترسره کوي. د جرمني حکومت د وړکتونونو، ښوونځيو، پوهنتونونو، روغتونونو، سړکونو ودانولو او د ښوونکو، پوليسو او نورو دولتي مامورينو د معاشونو ورکولو او نورو ډېرو کارونو مسؤول دی. له ماليې ټولولو پرته دولت ته ستونزمنه ده چې دا چاره ترسره کړي.

البته ماليې د ځينو نورو موخو لپاره هم اخستل کيږي. د سګرټو په شان د ضرري شيانو په ماليه اخستلو دولت غواړي د ضرري توکو کارولو مخه ونيسي. په تنباکو د لوړې ماليې له کبله د سګرټو بيه لوړيږي او ښايي ځينې کسان يې له همدې کبله پرېږدي. له بل پلوه هڅه کيږي چې د ماليو په مرسته ټولنيز عدالت پياوړی شي. هغه کسان چې ډېرې پیسې ګټي؛ د لږ عايد لرونکو کسانو په پرتله ډېره ماليه ورکوي.

د ماليې محاسبه او تصفيه (Steuererklärung) په عمومي ډول د عايد (Einkommenssteuer) مهمې ماليې ته اشاره کوي. دا ماليه له هغو پیسو اخستل کيږي چې تاسې يې د کال په اوږدو کې ترلاسه کوئ يا ګټئ. دا پیسې ښايي د يوه کارکوونکي يا مامور په توګه ستاسې معاش، عايد، د سوداګرۍ ګټه او يا هم د بېلګې په ډول د ساتل شوو پیسو سود او يا د کورونو کرايه وي. د ماليو د بېلابېلو ډولونو په اړه د مالوماتو لپاره زموږ بل څپرکی (د جرمني د ماليې سيستم) وګورئ.

د ماليې د تصفيې سندونه‌ په کال کې يو ځل د ماليې ادارې (Finanzamt) ته وړاندې کيږي. دا چې څوک بايد د ماليې د تصفيې سندونه ورکړي او که نه؛ له ځينو لاملونو سره اړه لري: د اصولو له مخې ازاد کارکوونکي او سوداګر يا شرکتونه بايد د ماليې حسابونه تصفيه کړي او ځان ډاډمن کړي چې خپل عايد يې د ماليې ادارې ته روښانه کړی دی او د هغو ماليه يې ورکړې ده. که څوک ګمارل شوی وي او دنده يا کار ولري؛ د کار ورکوونکې اداره يا کس به يې د عايد ماليه په اتومات ډول د (Lohnsteuer) ډول له معاش څخه کمه او د ماليې ادارې ته وليږي. په دې حالت کې د ماليې د تصفيې سندونو وړاندې کولو ته اړتيا نشته. البته بيا هم د ماليې د تصفيې سندونه وړاندې کول ګټور وي؛ ځکه ښايي د ماليې ادارې ښايي له تاسې ډېرې پیسې اخيستې وي. په دې ډول ښايي د ماليې د تصفيې له سندونو وړاندې کولو وروسته د ماليې اداره بېرته يو څه پیسې درکړي.