Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

Dünya HIV ve AIDS'i ilk kez 1980'lerde öğrendi. O zamandan bu yana 40 milyondan fazla insan virüs ve sebep olduğu diğer hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti.

HIV, İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsünün (Human Immunodeficiency Virus - HIV) kısaltmasıdır. Dolayısıyla bağışıklık sistemine saldıran bir virüstür. Bağışıklık sistemimizin vücudumuzu virüslerden, bakterilerden ve diğer zararlı mikroorganizmalardan koruması gerekir. Bir kişi HIV ile enfekte olduğunda, bağışıklık sisteminin savunması zayıflar. HIV ayrıca böbrek gibi bazı diğer organlara da zarar verebilir. HIV virüsü neredeyse hiçbir belirtiye neden olmadığından, hasta kişi yıllarca hasta olduğunu bilmeyebilir. Tedavi edilmeyen bir HIV enfeksiyonu bağışıklık sistemini giderek daha fazla zayıflatır.  Birkaç yıl sonra bu durum AIDS'e yol açar.

AIDS bir bağışıklık yetmezliği sendromudur. Vücut artık kendini virüslere, bakterilere ve mikroorganizmalara karşı savunamaz. Bu sebeple bazı zararsız görünen hastalıklar, bu virüsten etkilenen kişiler için yaşamı tehdit edici olabilir.

HIV, sağlıklı bir kişinin mukoza zarları veya yaralı cildi ile virüse sahip bir kişinin vücut sıvıları arasındaki doğrudan temas yoluyla bulaşır. Bunun nedeni, enfekte kişinin vücut sıvılarının yüksek konsantrasyonlarda HIV içermesidir. Bu sıvılara örnek olarak kan, meni, boşalma öncesi gelen sıvı (preseminal sıvı), vajinal salgılar ve anne sütü verilebilir. Öte yandan tükürük bulaşıcı değildir.

Virüs aşağıdaki şekillerde bulaşabilir:

• Prezervatifsiz cinsel ilişki
• Kandan kana temas yoluyla (örn. kan nakli, steril olmayan alet veya iğne kullanımı, özellikle uyuşturucu kullanımı sırasında)
• Anneden doğmamış çocuğuna
• Anneden çocuğuna anne sütü yoluyla geçer

Unutmayın: HIV günlük yaşam aktiviteleri sırasında bulaşmaz. Virüse sahip biriyle öpüşürken, aynı tuvaleti kullanırken veya o kişinin üzerinize öksürmesiyle enfekte olamazsınız.

Önemli: HIV tedavisinde kullanılan ilaçlar vardır. Bunlar virüsün kanda çoğalmasını önler. İlaçlar ayrıca HIV virüslerinin sayısını azaltmaya da yardımcı olur. Böylece HIV vücuda daha fazla zarar vermez. HIV sahibi kişi de artık bulaştırıcı değildir. Bununla birlikte, HIV ilaçları kişiyi iyileştirmez. Ancak HIV ilaçlarını düzenli olarak alırsa hayatını dolu dolu yaşamaya devam edebilir.

HIV kapmış olabileceğinizden şüpheleniyorsanız, Almanya'da istediğiniz zaman, hatta anonim olarak (isim vermeden) test yaptırabilirsiniz. HIV pozitif olup olmadığınızı ya yerel sağlık dairenizden ya da özel kuruluşlardan öğrenebilirsiniz. Her büyük şehirde bu tür kuruluşlar bulunur. "Deutsche Aidshilfe" arama sayfasını kullanarak bu testi olabileceğiniz yerleri ve çalışma saatlerini bulabilirsiniz. Arama alanına posta kodunuzu ve konumunuzu girin ve "Kategorien" altında "Checkpoint" kelimesini girin. Arama sonuçlarında size en yakın sağlık ofisini görmek istiyorsanız, "Kategoriler" altına "Testergebnis" kelimesini girin. Böylece yakınınızdaki test merkezlerinin bir listesine ulaşabilirsiniz. Bu merkezlerde anonim olarak (isim vermeden) test yaptırabilir ve enfekte olmanız durumunda atmanız gereken adımlar hakkında ücretsiz ve anonim tavsiyeler alabilirsiniz. Aramanız herhangi bir sonuç göstermiyorsa, aramanızın alanını genişletin. Bunu yapmak için "Umkreissuche" alanına tıklamanız ve arama yapmak istediğiniz alanı seçmeniz gerekir.

HIV kaptıysanız, bu konuda yapmanız ve bilmeniz gereken her şeyi doktorunuzla ya da danışmanlık kurumlarındaki profesyonellerle görüşebilirsiniz. Danışmanlık merkezleri, HIV'li kişilere danışmanlık ve eşlik etme konusunda uzmanlaşmıştır. HIV tedavisine mümkün olduğunca erken başlamak çok önemlidir. Almanya'da bulaşıcı hastalıklar konusunda uzmanlaşmış doktorlar HIV tedavisi sunmaktadır. Doğru ilacı bulmanıza ve doğru dozda kullanmanıza yardımcı olurlar. Bu ilaçların amacı HIV’nin vücutta çoğalmasını durdurmak ve AIDS'in ortaya çıkmasını önlemektir. Başarılı bir tedavi için ilaçların düzenli olarak alınması, testlerin ve tıbbi muayenelerin yapılması çok önemlidir.

"Deutsche Arbeitsgemeinschaft ambulant tätiger Ärztinnen und Ärzte für Infektionskrankheiten und HIV-Medizin" (Alman Enfeksiyon Hastalıkları ve HIV Ayakta Tedavi Hekimleri Çalışma Grubu) web sitesinde uzmanları bulabilirsiniz. Kompass.hiv adresine girerek yakınınızdaki danışmanlık merkezlerini bulabilir ve randevu alabilirsiniz. Posta kodunuzu ve konumunuzu girin ve "Kategorien" altında "Aidshilfe" kelimesini seçin. Aramanız herhangi bir sonuç göstermiyorsa, aramanızın alanını genişletin. Bunu yapmak için "Umkreissuche" alanına tıklamanız ve arama yapmak istediğiniz alanı seçmeniz gerekir.

Lütfen unutmayın: Anonim (isim vermeden) ve ücretsiz danışmanlık almak çevrimiçi olarak da mevcuttur, örneğin e-posta yoluyla (Almanca, İngilizce ve Fransızca) veya özel bir sohbet odası aracılığıyla (yalnızca Almanca) danışmanlık almak mümkündür. Bu konuda daha fazla bilgiyi aidshilfe-beratung web sitesinde bulabilirsiniz.

Almanya'ya yeni geldiyseniz ve HIV pozitif olduğunuzu zaten biliyorsanız, mümkün olan en kısa sürede tedavi görmeye başlamalısınız. Almanya'da tedavi, bulaşıcı hastalıkların tedavisinde uzmanlaşmış doktorlar tarafından sağlanır. Bu doktorlar size doğru dozda ilaç kullanmanızda yardımcı olabilirler. İlaçların amacı virüsün vücutta çoğalmasını durdurmak ve AIDS'in gelişmesini önlemektir. İlaçları düzenli olarak almak, testler yaptırmak ve tıbbi kontrollerden geçmek başarılı bir tedavi için kritik önem taşır.

Tıbbi bakıma erişim, Almanya'daki oturum durumunuza bağlıdır:

• Zaten sağlık sigortanız varsa, doğrudan bir uzmana gidebilirsiniz. Bu uzmanları Alman Enfeksiyon Hastalıkları ve HIV TAyakta Tedavi Hekimleri Birliği'nin internet sitesinde bulabilirsiniz. Alman Aids Federasyonu da size uzmanların iletişim bilgilerini sağlayabilir. Ayrıca kompass.hiv adresinden yakınınızdaki bir danışma merkezini bulabilir ve randevu alabilirsiniz. Orada size uzmanlar da yönlendirilebilir. Bu sayfada posta kodunuzu ve şehrinizi girdikten sonra, "Kategorien" altında "Aidshilfe" veya "HIV-Beratung" kelimesini seçebilirsiniz. Aramanız herhangi bir sonuç göstermiyorsa, aramanızın alanını genişletin. Bunu yapmak için "Umkreissuche" alanına tıklamanız ve arama yapmak istediğiniz alanı seçmeniz gerekir. Almanca dışında bir dilde danışmanlığa ihtiyacınız varsa, yine de bu kuruluşla iletişime geçebilirsiniz. Genelde bu randevuya bir tercümanla gidebilirsiniz.
• İltica prosedürünüz devam ediyorsa, iltica başvurunuz reddedilmişse veya Duldung’a sahipseniz ve 18 aydan daha kısa bir süredir Almanya'da bulunuyorsanız ve sosyal yardım dairesinden maddi destek alıyorsanız, HIV tedavisi alma hakkınız da vardır. "Deutsche Aidshilfe" kuruluşu uygun doktorları bulmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca kompass.hiv adresinden size yakın bir danışma merkezi bulabilir ve randevu alabilirsiniz. Buradan size uzmanlar yönlendirilebilir. Bu sayfaya posta kodunuzu ve şehrinizi girin ve "Kategorien" altında "Aidshilfe" veya "HIV-Beratung" kelimesini seçin. Almanca dışında bir dilde danışmanlığa ihtiyacınız varsa, yine de kuruluşla iletişime geçebilirsiniz. Genelde bu randevuya bir tercümanla gidebilirsiniz.
• Yasa dışı (oturum izni veya belgeleri olmayan) ve sağlık sigortası olmayan kişiler, Medibüro, Clearingstelle veya Deutschen Aidshilfe gibi kuruluşlardan anonim olarak (isim vermeden) yardım alabilirler. Ayrıca bu yerlerden bölgenizdeki kuruluşların iletişim bilgilerini ve çalışma saatlerini öğrenebilirsiniz.

Hepatit, genellikle virüslerin neden olduğu bir karaciğer iltihabıdır. Hepatite farklı virüs türleri neden olabilir. Bulaşma şekilleri, sonraki hastalığın şiddeti ve önlenmesi açısından farklılık gösterirler. Bazı hepatit türleri yıkanmamış meyveler, sebzeler veya deniz ürünleri (A ve E türleri) yoluyla, bazıları kan veya diğer vücut sıvıları yoluyla (B, C, D tipleri) ve bazılarıysa (A ve B tipleri) diğer insanlarla yakın temas yoluyla bulaşır (örneğin, aynı evde veya anaokulunda).

Önemli: Aşı yaptırarak kendinizi hepatit A ve hepatit B'ye karşı koruyabilirsiniz. Hepatit B aşısı otomatik olarak hepatit D'ye karşı da koruma sağlar. Hepatitin en tehlikeli türü olan hepatit C'ye karşı aşı yoktur.

Hepatit A ve B: Bu hepatit türleri genellikle enfeksiyondan hemen sonra ortaya çıkmaz. İlk belirtiler genellikle yaygın grip belirtilerine benzer. Belirtiler arasında halsizlik, iştahsızlık ve kas ağrısı yer alır. Bazen gözler ve cilt sararabilir. Hastalık bir kan testi ile tespit edilebilir. Hepatit A tedavi edilebilirken, hepatit B bazı durumlarda kronikleşebilir. Bu durumun iyi yanı, bu hepatit türlerinden birine yakalandıktan sonra genellikle tekrar enfekte olmamanızdır. Kendinizi aşı ile de koruyabilirsiniz.

Hepatit C: Bu hepatit türü hepatitin en tehlikeli şeklidir ve genellikle enfeksiyondan sonra hiçbir belirti göstermez. Hepatit C ile birkaç kez enfekte olabilirsiniz, ne yazık ki aşısı yoktur. Hepatit C çoğu durumda tedavi edilebilir ve iyileştirilebilir. Ancak bazı durumlarda kronik bir hastalık haline gelir. Tedavi edilmezse siroz veya karaciğer kanserine yol açabilir. Hepatit C bir kan testi ile tespit edilebilir. Hepatit C ve HIV'nin bir arada görülmesi, özellikle etkilenen kişi tedavi için herhangi bir ilaç kullanmıyorsa tehlikelidir. Bu durumda ölüm riski çok yüksektir.

Hepatit D ve E Almanya'da çok nadir görülür.

Bu tür bir hepatite yakalandığınızdan şüpheleniyorsanız, anonim olarak test yaptırabilirsiniz. Her büyük şehirde size bu konuda yardımcı olabilecek merkezler vardır. Buralarda ücretsiz danışmanlık da alabilirsiniz. Bu yerlerin adreslerini ve çalışma saatlerini "Deutsche Aidshilfe" arama motorunda bulabilirsiniz. Posta kodunuzu ve bulunduğunuz yeri girin ve "Kategorien" altında "Checkpoint" kelimesini girin. Aramanız herhangi bir sonuç göstermiyorsa, aramanızın alanını genişletin. Bunu yapmak için "Umkreissuche" alanına tıklamanız ve arama yapmak istediğiniz alanı seçmeniz gerekir.

Önemli: 35 yaşın üzerindeki kişiler, önleyici sağlık kontrolünün bir parçası olarak doktorları tarafından ücretsiz olarak Hepatit B ve C testi yaptırabilirler. Masraflar sağlık sigortanız tarafından karşılanır.

HIV ve çeşitli hepatit türlerinin yanı sıra, cinsel yolla bulaşan başka birçok hastalık vardır. En çok rastlanılanlar arasında klamidya, herpes, bel soğukluğu, frengi ve insan papilloma virüsü (HPV) bulunmaktadır.

Adından da anlaşılacağı gibi, bu hastalıklar korunmasız cinsel ilişki yoluyla bulaşır (oral seks dahil cinsel ilişki yoluyla). Öpüşmek ve seks oyuncaklarını paylaşmak da enfeksiyona yol açabilir. İnsan papilloma virüsü gibi bazı enfeksiyonlar cinsel temas olmasa bile, aynı ev içinde ortak kullanılan eşya ve yerlerde temas yoluyla da bulaşabilir.

Önemli: Prezervatif kullanımı enfeksiyon riskini azaltır, ancak %100 koruma sağlamaz.

Bu hastalıkların bulaşmasından sonra çoğu zaman hiçbir belirti görülmez. Ancak bazen ciltte değişiklikler, kaşıntı veya akıntı meydana gelebilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların çoğu genellikle tedavi edilebilir. Ancak kişinin vücudunda ve bağışıklık sisteminde ömür boyu sürecek izler bırakabilirler. İnsan papilloma virüsü (HPV) gibi bazıları ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve bazı durumlarda kansere neden olabilir. Frengi, kardiyovasküler sistem veya sinir sistemi ile ilgili sorunlara yol açabilir.

Bu hastalıklar özellikle HIV enfeksiyonu ile birlikte ortaya çıktığında tehlikelidir. Bu nedenle, cinsel olarak aktifseniz düzenli olarak test yaptırmanız önemlidir. Sağlığınızla ilgili endişeleriniz varsa mutlaka doktorunuza başvurun. Almanya'da anonim olarak da test yaptırabilirsiniz. Her büyük şehirde size doğru bilgi konusunda yardımcı olabilecek çeşitli kuruluşlar vardır. Adresleri ve çalışma saatlerini "Deutsche Aidshilfe" arama motorunda bulabilirsiniz. Arama alanına posta kodunuzu, ikamet ettiğiniz yeri ve "Kategorien" altında "Checkpoint" kelimesini girin. Daha sonra bölgenizde sadece test yaptırabileceğiniz değil, aynı zamanda ücretsiz ve anonim danışmanlık alabileceğiniz merkezlerin bir listesine ulaşırsınız. Aramanız herhangi bir sonuç göstermiyorsa, aramanızın alanını genişletin. Bunu yapmak için "Umkreissuche" alanına tıklamanız ve arama yapmak istediğiniz alanı seçmeniz gerekir.

Kendinizi ve başkalarını korumanın en etkili yolu korunarak cinsel ilişkiye girmektir. Prezervatif kullanmak (her cinsel ilişkide yeni bir tane) HIV, hepatit veya diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riskini önemli ölçüde azaltır. Almanya'da prezervatifleri süpermarketlerde, eczanelerde ve kişisel bakım ürünleri satan mağazalarda bulabilirsiniz. Sadece Avrupa Birliği'nde onaylanmış ve CE işaretine sahip prezervatifleri kullanın ("CE" kısaltması ve paketin üzerine basılmış bir numaradan oluşur). Ayrıca prezervatifin son kullanma tarihine de dikkat edin.

Sadece erkekler için değil, kadınlar için de prezervatifler mevcuttur. Bunlara "femidom" denir ve genellikle süpermarketlerde, eczanelerde ve kişisel bakım ürünleri satan mağazalarda satılır. Bu prezervatiflerin HIV, hepatit ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlaması da amaçlanmaktadır. Kadın, her cinsel ilişkiden sonra prezervatifi değiştirilmelidir. Yine, sadece paket üzerinde özel CE işareti olan prezervatifleri satın alın. Son kullanma tarihine dikkat edin. Femidom hakkında daha fazla bilgiyi Liebesleben web sitesinde bulabilirsiniz.

Önemli: Alkol ve uyuşturucu enfeksiyon riskini artırır, çünkü inhibisyon eşiğini düşürür ve genellikle temel önlemlerin unutulmasına neden olur.

Aşı yaptırarak kendinizi birçok hastalıktan koruyabilirsiniz. Örneğin, hepatit A ve B'ye (hepatit D'ye karşı da koruma sağlar) veya insan papilloma virüsüne (HPV) karşı aşı olabilirsiniz. İnsan papilloma virüsüne karşı aşılama, Almanya'da 9-14 yaş arası çocuklar ve gençler için diğer planlı aşılarla birlikte sunulmaktadır. Bu konuda daha fazla bilgiyi "Çocuk ve ergenler için aşılar" bölümümüzde bulabilirsiniz.

HIV enfeksiyonunu önlemek için, önleyici tedavi (PrEP veya HIV-PrEP) ilaçları da vardır. Risk altındaki gruplar bir HIV uzmanından ilaç için reçete alabilirler. Uzmanlara "Deutsche Arbeitsgemeinschaft ambulant tätiger Ärztinnen und Ärzte für Infektionskrankheiten und HIV-Medizin" web sitesinden ulaşabilirsiniz. 2019 yılından bu yana genel sağlık sigortaları bu ilaç masraflarını karşılamaktadır.

Vücudunuzda değişiklikler fark ederseniz veya yanma ya da kaşıntı hissederseniz, bir doktordan veya bir kurumdan yardım istemekten çekinmeyin ve test yaptırmayı ihmal etmeyin.  Virüse yakalandığınızı ne kadar erken öğrenirseniz, hastalığı tedavi etmek o kadar kolay olur.

Bir hastalığa yakalandığınızdan şüpheleniyorsanız veya sağlığınızla ilgili endişeleriniz varsa, Almanya'da istediğiniz zaman anonim olarak test yaptırabilirsiniz. Daha fazla bilgi için "Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için nereden yardım ve destek alabilirim?" başlığı altına bakabilirsiniz.

Enfekte olduğunuzdan şüpheleniyorsanız veya sağlığınızla ilgili endişeleriniz varsa, mümkün olan en kısa sürede doktorunuza başvurun ve uzman birisinden yardım alın.

Kimliğinizin gizli kalmasını istiyorsanız, bir danışma merkezine başvurabilirsiniz. Deutsche AIDSHilfe'nin arama motorunu kullanarak kolayca bir merkez bulabilirsiniz:

• Ücretsiz danışmanlığa veya HIV testine ulaşmak için posta kodunuzu ve şehrinizi girin ve "Kategorien" altında "Aidshilfe" veya "HIV-Beratung" kelimesini seçin. Arama sonuçlarında size en yakın sağlık departmanını görmek için "Testangebot" seçeneğini de tercih edebilirsiniz. Aramanız herhangi bir sonuç göstermiyorsa, aramanızın alanını genişletin. Bunu yapmak için "Umkreissuche" alanına tıklamanız ve arama yapmak istediğiniz alanı seçmeniz gerekir.
• Hepatit veya cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklar için bir tarama yaptırmak istiyorsanız, posta kodunuzu ve ikamet ettiğiniz yeri girin ve "Kategorien" altında "Checkpoint" kelimesini seçin. Aramanız herhangi bir sonuç göstermiyorsa, aramanızın alanını genişletin. Bunu yapmak için "Umkreissuche" alanına tıklamanız ve arama yapmak istediğiniz alanı seçmeniz gerekir.
• Posta kodunuzu ve ikamet ettiğiniz yeri girip "Kategorien" altında "Selbshilfekontakt" terimini seçerseniz, sizinle benzer durumda olan kişileri veya kendi kendine yardım gruplarını (Selbsthilfegruppen) bulabilir ve onlarla deneyim ve ipuçlarını paylaşmak üzere iletişime geçebilirsiniz. Kendi kendine yardım grubu, bir hastalık veya kişisel endişeler gibi benzer sorunlar hakkında konuşmak için bir araya gelen kişilerden oluşur. Güvenli ve yadırgama olmayan bir ortamda deneyimlerini paylaşır, birbirlerini destekler ve tavsiyelerde bulunurlar. Aramanız herhangi bir sonuç göstermiyorsa, aramanızın alanını genişletin. Bunu yapmak için "Umkreissuche" alanına tıklamanız ve arama yapmak istediğiniz alanı seçmeniz gerekir.
• Bunlara ek olarak, örneğin e-posta (Almanca, İngilizce ve Fransızca) veya özel bir sohbet odası (yalnızca Almanca) aracılığıyla çevrimiçi olarak anonim ve ücretsiz danışmanlık alabilirsiniz. Bu konuda daha fazla bilgiyi aidshilfe-beratung web sitesinde bulabilirsiniz.

Lütfen unutmayın: Danışmanlık ve testler anonim olarak yapılır. Yani gerçek isminizi vermek zorunda değilsiniz. Mevcut oturum durumunuzdan bağımsız olarak da yardım alabilirsiniz. Almanca dışında bir dilde danışmanlığa ihtiyacınız varsa, örneğin İngilizce konuşan bir kuruluşla posta yoluyla iletişime geçin. Güvendiğiniz bir kişiden sizin için randevu almasını da isteyebilirsiniz.

Önemli: Sağlık sigortanız yoksa, Medibüro veya Clearingstelle gibi kuruluşlar ihtiyacınız olan ilaçları almanıza yardımcı olabilir.